Παρά την κατακλυσμιαία ροή πληροφοριών σχετικά με κουρέματα, συμμετοχές του ιδιωτικού τομέα, εκλογές, νέα μείγματα πολιτικών κλπ, το καίριο ερώτημα για το μέλλον του ελλαδικού κρατιδίου είναι εάν οι ενεργοί πολίτες του θα εκκινήσουν επιτέλους να παράγουν, να δημιουργούν, να καινοτομούν, να πρωτοπορούν θυσιάζοντας ελεύθερο χρόνο, προνόμια και υπερβαίνοντας αγκυλώσεις του παρόντος που τρέπεται (ευτυχώς;) σε άτακτη φυγή, ή εάν θα μείνουν εγκλωβισμένοι σε λογικές ήσσονος προσπαθείας, κακώς εννοούμενης συντεχνιακής αλληλεγγύης και κρατικοδίαιτων ευκολιών. Η ζωή σε ετούτο τον τόπο θα συνεχίσει αδήριτα να υπάρχει. Το ζητούμενο είναι οι άνθρωποι του τόπου αυτού να επιβιώσουν ηθικά, κοινωνικά, πολιτισμικά, βιολογικά του αρμαγεδώνα της κρίσης και της νομοτελειακής ανατροπής των έως σήμερα συνθηκών ζωής τους, υπερβαίνοντας τον ίδιο τον μέτριο εαυτό τους. Επιβάλλεται να δούν την κρίση ως πρόκληση και ευκαιρία για να αλλάξουν τη χώρα προκειμένου επιτέλους να έχουν τη δυνατότητα με ανοιχτά πανεπιστήμια και ανοιχτούς χώρους εργασίας να συμμετέχουν δυναμικά και ισότιμα στη παγκόσμια κοινωνία της γνώσης, της επιστήμης, των καλλιεργειών, των ανοικτών θαλασσών της ναυτιλίας, κομίζοντας συνειδητά την πολιτισμική ετερότητα που γεννάνε ο Παρθενώνας, ο Άθως, η σιωπή του Αποστόλου Ανδρέα, τα ψηφιδωτά της μονή της Χώρας, τα «βουνά που σηκώνουν οι λαοί στους ώμους τους και πάνω τους η μνήμη καίει», το παθος του Παπαφλέσσα, η ελιά και το πεύκο, η απόφαση της θυσίας του Παλαιολόγου, η φιλοκαλία των ιερών Νηπτικών, το ΟΧΙ του Μεταξά!
Εντός αυτού του πλαισίου αναδημοσιεύεται κάτωθι μια συνέντευξη από τη «Πελοπόννησο» της περασμένης Κυριακής
Με πάθος για Δημιουργία και Ζωή!
Μια διεπιστημονική ομάδα στρατιωτών του ΚΕΤΧ μελέτησε εθελοντικά τους παράγοντες που επηρεάζουν την προσαρμογή στη στρατιωτική ζωή
Η ιδέα έπεσε εντελώς απρόσμενα στο τραπέζι της συζήτησης ένα βράδυ της περασμένης άνοιξης στο ιατρείο του Κέντρου Εκπαίδευσης Τεχνικου (ΚΕΤΧ) στην Πάτρα. Η συζήτηση των οπλιτών-ιατρών περιστρεφόταν γύρω από την απουσία επιστημονικών προκλήσεων κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας. «Γιατί δεν προσπαθούμε να οργανώσουμε ένα επιστημονικό project;», έθεσε το ερώτημα ο Θοδωρής. Η ομήγυρη προς στιγμήν σάστισε. «Έχουμε εμείς βρε παιδιά τη δύναμη στο περιβάλλον του στρατού να φέρουμε κάτι τέτοιο σε πέρας;» αναρωτήθηκε ο Τάσος. «Αν η ιδέα είναι καλή και πρωτότυπη, αξίζει να το παλέψουμε για να αποκτήσει ο χρόνος μας εδώ επιτέλους ενδιαφέρον, να κάνουμε κάτι δημιουργικό και να δοκιμάσουμε τις αντοχές του συστήματος έναντι του νέου» σημείωσε ο Πάνος. Τα μάτια του Μιχάλη έλαμπαν από ενδιαφέρον. Κάπως έτσι περιγράφουν τη σκηνή της σύλληψης της ιδέας οι πρωτεργάτες της διεπιστημονικής ομάδας οπλιτών του ΚΕΤΧ που ανέλαβε σε συνεργασία με την επικεφαλή της ιατρικής υπηρεσίας του ανωτέρω στρατοπέδου υπίατρο κ. Αγγελική Κορμπάκη να μελετήσει τους παράγοντες που επιδρούν στην προσαρμογή των νέων στρατιωτών στο στρατιωτικό βίο. Τους καλέσαμε στην «Πελοπόννησο» για να μας περιγράψουν το εγχείρημα τους, αλλά και για να γνωρίσουμε μια ομάδα νέων ανθρώπων του τόπου μας που σε πείσμα των καιρών και της γενικευμένης παθητικότητας και νωθρότητας πασχίζει να είναι δημιουργική, παραγωγική και καινοτόμος.
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να οργανώσετε τη μελέτη;
Θοδωρής: Το μεράκι για δημιουργία και οι δυσκολίες που βιώσαμε κατά τη διάρκεια της βασικής εκπαίδευσης που είναι μια περίοδος έντονα στρεσσογόνος, αφού οι νεοσύλλεκτοι καλούνται μέσα σε ελάχιστες μέρες να αλλάξουν άρδην τρόπο ζωής προκειμένου να προσαρμοστούν στο στρατιωτικό περιβάλλον.
Τι ακριβώς προσπαθήσατε να μελετήσετε;
Πάνος: Προσπαθήσαμε να μελετήσουμε την αντίδραση των νεοσυλλέκτων στο εντατικό πρόγραμμα της βασικής στρατιωτικής εκπαίδευσης. Προσπαθήσαμε σε πρώτη φάση να καταγράψουμε τις διακυμάνσεις στη ψυχοσύνθεση των νεοσυλλέκτων. Δεν εγκλωβιστήκαμε όμως σε μια περιγραφική προσέγγιση των δυσκολιών των νέων στρατιωτών. Μελετήσαμε συστηματικά και σε βάθος τη βιβλιογραφία και φιλοδοξήσαμε συλλέγοντας κύτταρα να καταδυθούμε στα βάθη του γενετικού υλικού για να μελετήσουμε το ρόλο ενός αριθμού γονιδίων που σχετίζονται με τη διαχείριση του στρες. Το περιβάλλον των ενόπλων δυνάμεων είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον λόγω των ομοιόμορφων συνθηκών ζωής.
Πελοπόννησος: Πώς καταφέρατε να αδειοδοτηθεί η μελέτη από τον Ελληνικό Στρατό;
Τάσος: Κατ’αρχάς δεν πιστεύαμε πως θα φτάναμε κάποια στιγμή στο σημείο να πραγματοποιήσουμε τη μελέτη. Για καλή μας τύχη ο διοικητής του ΚΕΤΧ ταξίαρχος κ. Θεόδωρος Μπερέτης ένας άνθρωπος ανοιχτών οριζόντων στάθηκε πολύτιμος αρωγός της προσπάθειας. Πίστεψε στο εγχείρημα και μας βοήθησε πολύπλευρα. Παράλληλα, αμέριστη ήταν η βοήθεια που μας προσέφερε και μας προσφέρει το Πανεπιστήμιο Πατρών και ειδικά το Εργαστήριο Γενικής Βιολογίας και η Ψυχιατρική Κλινική. Οι αρμόδιες υπηρεσίες τους Ελληνικού Στρατού αφού φρόντισαν να εξασφαλίσουν την επιστημονική αξιοποίηση των στοιχείων σε ανώνυμη βάση, τον σεβασμό στην προσωπικότητα και στην ελεύθερη βούληση των νεοσυλλέκτων και την διαφύλαξη του ιατρικού απορρήτου αδειοδότησαν τη διενέργεια της μελέτης. Ο δημόσιος τομέας μας έδωσε την εντύπωση πως υπό τη πίεση της κρίσης έχει αρχίσει να αλλάζει και να εξελίσσεται σε οργανισμό δημιουργίας ευκαιριών και ενίσχυσης της παραγωγικότητας. Δυστυχώς σφάλλαμε. Λίγες ημέρες πριν τη διενέργεια της μελέτης επαναβεβαιώθηκαν οι ενδογενείς αδυναμίες του… Συνοπλίτες μας που θα συνέβαλαν στη διενέργεια της μελέτης αποσπάστηκαν σε στρατόπεδα μακρυά από την Πάτρα και το στρατόπεδο του Μεσολογγίου, όπου έλαβε τελικά χώρα η μελέτη, αφού το ΚΕΤΧ έπαψε να λειτουργεί ως κέντρο εκπαίδευσης νεοσυλλέκτων. Με απλά λόγια από τη μια μεριά μας αδειοδότησαν να προχωρήσουμε στη μελέτη και από την άλλη σχεδόν αποδεκάτησαν την ομάδας μας… Τελικά κάναμε τα αδύνατα δυνατά, καταστρώσαμε ένα σχέδιο εκτάκτου ανάγκης και καταφέραμε να προχωρήσουμε παρά τις δυσκολίες.
Μιχάλης: Εκεί που είχαμε φτάσει δεν μπορούσαμε άλλωστε να κάνουμε πίσω, να τα παρατήσουμε. Ήταν θέμα τιμής απέναντι στον εαυτό μας και στο χρόνο που είχαμε επενδύσει. Η αποδυνάμωση της ομάδας μας είχε όμως ως αποτέλεσμα να μειωθεί ο αριθμός των νεοσυλλέκτων που συμμετείχαν τελικά στη μελέτη. Δεν μπορέσαμε δυστυχώς όπως διαμορφώθηκαν οι συνθήκες να εντάξουμε περισσότερους.
Πάνος: Το σημαντικό είναι ότι όλους αυτούς τους μήνες σε κάθε αντιξοότητα και δυσκολία είδαμε μια πρόκληση, στην οποία παλέψαμε να απαντήσουμε θετικά. Αντιδράσαμε στις προκλήσεις ουσιαστικά και δημιουργικά, με επιμονή στο τελικό στόχο, με σκληρή και συστηματική δουλειά, με πίστη στη σημασία των συμπερασμάτων που θα προκύψουν από την ανάλυση των δεδομένων, και τελικά πετύχαμε. Νομίζω ότι αυτό ήταν το κέρδος από την επίπονη πορεία οργάνωσης και διενέργειας της μελέτης!
Η ανάλυση των δεδομένων έχει προχωρήσει; Προκύπτουν ενδιαφέροντα συμπεράσματα;
Μιχάλης: Βρισκόμαστε ακόμα στη φάση των αναλύσεων. Πιστεύουμε όμως πως τα συμπεράσματα που θα εξαχθούν από τη μελέτη θα συμβάλλουν στην εξέλιξη των μελλοντικών στρατηγικών προσέγγισης των νεοσυλλέκτων από τον Ελληνικό Στρατό, και ίσως ρίξουν φως στο ρόλο του γενετικού υλικού στη διαχείριση του ψυχοκοινωνικού στρες, που τους τελευταίους μήνες λόγω της κρίσης έχει λάβει στη χώρα μας διαστάσεις δραματικές.
Υπάρχουν ήδη κοινά σχέδια για μελλοντικές μελέτες;
Θοδωρής: Οι δρόμοι μας σε αυτή τη φάση χωρίζουν, τόσο λόγω των διαφορετικών ειδικοτήτων μας, όσο και λόγω των μεγάλων αποστάσεων που πλέον χωρίζουν τους τόπους εργασίας μας.
Πάνος: Ποιος ξέρει όμως; Ίσως βρεθούμε στο μέλλον και πάλι μαζί συνεργαζόμενοι στο πλαίσιο κάποιου άλλου project, όχι πλέον καθαρά επιστημονικού (γέλια) …
“Πελοπόννησος της Κυριακής”, 23 Οκτωβρίου 2011