Καταγραφές Λόγου

Του Δρ. Π.Κ. Αλεξόπουλου, Ψυχιάτρου

Στον Ανδρέα και τον Τάσο

Το ρήγμα φαίνεται να βαθαίνει. Σχέσεις ψυχραίνονται. Οι κλειστές τράπεζες, ο φόβος του αγνώστου, το δημοψήφισμα και η οικονομική αβεβαιότητα μας έχουν απορροφήσει και απειλούν να λιώσουν στις αυξημένες θερμοκρασίες που έχουν δημιουργήσει σχέσεις και φιλίες χρόνων. Ας προσέξουμε λιγάκι παραπάνω τούτες τις ώρες της έξαψης και του “ηλεκτρισμού”. Το δημοψήφισμα διεξάγεται και τελειώνει την Κυριακή. Οι πολίτες, είτε με το ΝΑΙ, είτε με το ΟΧΙ του αποτελέσματος, είναι υποχρεωμένοι από Δευτέρα να πορευθούν μαζί. Ας το έχουμε στο νου μας. Η δημοκρατία έχει κανόνες. Ένας από αυτούς είναι ο σεβασμός της βούλησης της πλειοψηφίας και η γόνιμη εγκόλπωση των όποιων εκλογικών αποτελεσμάτων στις προσωπικές και ατομικές στρατηγικές μας. Για να είμαστε σε θέση να λειτουργήσουμε από την Κυριακή το βράδυ δημοκρατικά, απαιτείται τούτη την ώρα διάκριση, μέτρο και επιμονή στη μετριοπάθεια· άλλωστε ως άνθρωποι έχουμε μόνο μερική εποπτεία του πολύπλοκου περιβάλλοντος μας. Ας το γράψουμε λίγο πιο απλά. Το ΟΧΙ ή το ΝΑΙ  θα το κουβαλάμε όλοι στις πλάτες μας από Δευτέρα. Στα δύσκολα χρόνια που θα πορευόμαστε με το αβάσταχτο βάρος του ΝΑΙ ή του ΟΧΙ στις πλάτες μας μέσα στο λιοπύρι της ένδειας και της ανάγκης, ας μπορούμε τουλάχιστον να απολαμβάνουμε τις σχέσεις μεταξύ μας, την ανθρώπινη αλληλεπίδραση. Η ψυχοσύνθεση του λαού μας  είναι επιρρεπής στα διχαστικά πάθη και τις ακρότητες. Ποιος άλλος λαός βυθίστηκε σε εμφύλιο σπαραγμό μετά τη λαίλαπα του Β’ παγκοσμίου πολέμου; Κανείς, παρότι και σε άλλες χώρες, όπως για παράδειγμα η Ιταλία, υπήρχε ισχυρό αριστερό παρτιζανικό κίνημα, το οποίο όμως “συμβιβάστηκε” με την πολιτική συμπίεσή του στα πλαίσια των γεωπολιτικών ισορροπιών της εποχής δίχως εμφύλια αναμέτρηση. Ας επιδείξουμε μέτρο και σύνεση. Ας σιωπήσουμε και ας ακολουθήσουμε το δρόμο της μεσότητας, προκειμένου να μη γκρεμίσουμε και άλλες γέφυρες μεταξύ μας… Ας διαφυλάξουμε την ενότητα ως κόρη οφθαλμού!

“Πελοπόννησος”, 03 Ιουλίου 2015

Η τραγωδία του τόπου μου
Αν εξαιρέσεις βέβαια τους σεισμούς
όλοι οι υπόλοιποι  -ισμοί
μας πούλησαν κατάμουτρα
Καλέ μου λόρδε Βύρωνα,
τσάμπα τη λούστηκες την έξοδο
τσάμπα την άναψες την έξοδο
ο πυρετός σου σήμερα
υπάρχει – δεν υπάρχει στα συγγράμματα
του ’ χουν κοτσάρει κάτι ελεεινά μικρόβια
ενώ ήταν σκέτη λεβεντιά
οχτώ μποφόρ Χριστός
κι ακόμα τόσα

Τότε – χαμένα μες στις καλαμιές
τώρα — χαμένα στα σκυλάδικα

Γιάννης Στίγκας

… Ούτως ή άλλως είμαστε σε μια εποχή κατά την οποία όλοι έχουμε γνώμη για όλα, και μάλιστα ανεξάρτητα από το βαθμό γνώσης ενός τομέα. Και αντιλαμβανόμαστε τη δημοκρατία με έναν αλλοιωμένο τρόπο. Δημοκρατία είναι αν έχουν όλες οι ψήφοι την ίδια βαρύτητα. Όχι να έχουν την ίδια βαρύτητα όλες οι γνώμες.

Σε ό,τι αφορά τη δημοκρατική λειτουργία, δε, κάποτε υπήρχαν κανόνες αντιστοιχίσεως και αναλογικότητας. Σήμερα μιλάει ένας πρωθυπουργός και θεωρεί καθένας μας ότι δικαιούται και δύναται να του απευθυνθεί σαν βαρόνος. Να το ελληνικό κατόρθωμα. Δεν είχαμε βαρόνους. Μέχρι που γίναμε όλοι…

Κωνσταντίνος Μάγνης, “Πελοπόννησος”, 21 Ιουνίου 2015

.. Δεν λέω ποιός είναι υπεύθυνος. Όταν η μοίρα φτάνει σε τέτοια τραγικότητα δεν ρωτάς για ευθύνες…

Παναγιώτης Κανελλόπουλος

Του Δρ. Π.Κ. Αλεξόπουλου, Ψυχιάτρου

Αξιότιμε κ. Διευθυντά,

η «Πελοπόννησος» φιλοξένησε στις 30 Μαΐου παρέμβαση του κ. Ανδρέα Μαζαράκη με τίτλο «Υποταγή στη Δύση ή απομόνωση». Η παρέμβαση αυτή προσεγγίζει τη σημερινή σχέση της Ελλάδας με τους Ευρωπαίους εταίρους της μέσα από τα ματογυάλια της κραταιάς αντίληψης πως ο Ελληνισμός εδώ και τουλάχιστον οκτώ αιώνες διώκεται από την «κερδοσκοπική, υπεροπτική και αλαζονική Δύση» στην οποία το έθνος μας αναγκάζεται συχνά να προστρέχει για να λαμβάνει την εκάστοτε «αναγκαία» βοήθεια.

Η συγκεκριμένη αντίληψη στηρίζεται σε δύο παραδοχές που ίσως βρίσκονται σε αναντιστοιχία με σημαντικές παραμέτρους της σύγχρονης ευρωπαϊκής πραγματικότητας. Η πρώτη παραδοχή αφορά τη διαχρονική αντιπαλότητα Ελλάδας και «Δύσης»: Η «Δύση» βρίσκεται σήμερα απέναντι από την Ελλάδα όπως βρισκόταν πάντα  εδώ και τουλάχιστον 800 έτη. Ας αναλογιστούμε όμως σε τι ακριβώς αναφερόμαστε, όταν μιλάμε για «Δύση». Σήμερα «Δύση» είναι για τους περισσότερους η δυτική Ευρώπη που ταυτίζεται με την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Είναι όμως η ΕΕ και η Ελλάδα αντίπαλοι; Είναι η ΕΕ μια ξένη, επεκτατική και ίσως ιμπεριαλιστική δύναμη οικονομικής ή και πολιτικής κατοχής στον ελληνικό ή κυπριακό χώρο, όπως ήταν, για παράδειγμα, κατά περιόδους στο παρελθόν οι Φράγκοι, οι Βενετοί ή οι Γάλλοι και οι Άγγλοι; Φυσικά και όχι. Η ΕΕ συνιστά ένα μεγάλης ιστορικής βαρύτητας εγχείρημα υπέρβασης των εθνικών κρατών, προκειμένου να αποφεύγονται οι πολεμικές συρράξεις. Είναι μια κοινότητα προνομιούχων λαών, μια κοινότητα ευημερίας και ειρήνης. Οι πολίτες της απολαμβάνουν τα αγαθά της ισονομίας, του κράτους δικαίου, της δημοκρατίας, της παιδείας, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ελεύθερης διακίνησης ανθρώπων και αγαθών, την ελευθερία. Σε αυτή την κοινότητα λαών η Ελλάδα συμμετέχει οικειοθελώς απολαμβάνοντας εδώ και δεκαετίες τις πρόνοιες διαδοχικών οικονομικών πακέτων ενίσχυσης και εκσυγχρονισμού των δομών της. Η Ελλάδα είναι οργανικό κομμάτι της Ευρώπης. Είναι οργανικό τμήμα της «Δύσης». Δεν νοείται σήμερα σχέση αντιπαλότητας της σημερινης «Δύσης» με την Ελλάδα. Κακά τα ψέματα.

Δεύτερη παραδοχή που βρίσκεται ίσως σε αναντιστοιχία με τη σύγχρονη πραγματικότητα: Η σχέση Ελλάδα και «Δύσης» είναι λόγω της αδυναμίας της πρώτης μια σχέση επιβολής της «Δύσης» και υποταγής της Ελλάδας. Μα είναι δυνατόν να μιλάμε περί επιβολής και υποταγής; Η Ελλάδα συμμετέχει ως ισότιμος εταίρος στη λήψη των αποφάσεων της ΕΕ. Παρά το δημοκρατικό έλλειμμα και τις δομικές δυσλειτουργίες της ΕΕ, η Ελλάδα, είτε το θέλουμε είτε όχι, συνδιαμορφώνει μέσω της συμμετοχής της στα όργανα της ΕΕ μαζί με τους εταίρους το κοινό ευρωπαϊκό μέλλον. Πιστοποιείται τούτο με τον καλύτερο τρόπο και μέσα από την παρούσα, τετράμηνη, επίπονη διαπραγμάτευση, αλλά και από τα μεσογειακά προγράμματα και από τις πρωτοβουλίες των ελληνικών προεδριών της ΕΕ. Στο πλαίσιο της εκάστοτε ισορροπίας δυνάμεων και της Realpolitik η Ελλάδα ως ισότιμος εταίρος κάπου χάνει, κάπου κερδίζει στα πλαίσια της διαρκούς διαπραγμάτευσης στην πορεία προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.  Σε καμιά περίπτωση δεν υποτάσσεται.

Από τα παραπάνω καθίστανται σαφείς οι λογικές αδυναμίες της προσέγγισης της παρούσας συγκυρίας μέσα από το φακό της οξείας αντίθεσης σε κάποιες ιστορικές περιόδους μεταξύ του Ελληνισμού και κρατών της «Δύσης». Αν θέλουμε πραγματικά να προσεγγίσουμε ορθολογικά, ώριμα και όχι με τη ματιά ενός θυμωμένου παιδιού  τη σημερινή κρίση επιβάλλονται η ενδοσκόπηση, η αυτοκριτική και ο αυτοέλεγχος.  Μόνον έτσι θα εντοπίσουμε τα (θανάσιμα) λάθη και τις (αμέτρητες) παραλείψεις μας και θα κατανοήσουμε το πώς φθάσαμε ως εδώ. Μόνο μέσα από τέτοιες διαδικασίες θα διαμορφώσουμε ρεαλιστικούς στόχους και σχέδιο για το πού θέλουμε εν τέλει να πάμε. «Η υπεραπλούστευση αποκλείει την παιδευτική διαδικασία» (Παναγιώτης Κανελλόπουλος), μας αποτρέπει από το να μάθουμε ως ελεύθεροι και ώριμοι πολίτες από τα λάθη μας και αποκλείει έτσι το άνοιγμα νέων δρόμων προς το μέλλον.

“Πελοπόννησος”, 5 Ιουνίου 2015

Του Δρ. Π.Κ. Αλεξόπουλου, Ψυχιάτρου

Ο εν Ελλάδι διάλογος για την κρίση που ταλανίζει τη χώρα μοιάζει εγκλωβισμένος στη μέγκενη των έντονων αντιπαραθέσεων ανάμεσα σε δύο «λογικές» μπετόν-αρμέ, οι οποίες είναι γεμάτες από ετοιμοπαράδοτες βεβαιότητες και δεν διαθέτουν ούτε καν ελάχιστες ρωγμές αμφιβολίας. Kατά συνέπεια τα σημεία επαφής ανάμεσα τους και οι κοινοί τόποι είναι πολύ περιορισμένοι. Ο δημόσιος διάλογος στερείται γονιμότητας. Η τυφλή ένταση των διαφωνιών συνεπάγεται συχνότατα την απώλεια της εποπτείας του ευρύτερου χώρου και του ευρύτερου χρόνου. Τι ακριβώς ζούμε; Τι συμβαίνει στην Ευρώπη; Γιατί άραγε;

Εδώ και πάνω από 50 χρόνια ένας ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός ευρωπαϊκών λαών πορεύεται (δεν αποφάσισε απλώς άπαξ…) προς την κατεύθυνση της υπέρβασης των εθνικών κρατών. Η πορεία αυτή διέρχεται τούτα τα χρόνια από μια αναπόφευκτη (;) στενωπό, τη στενωπό της βαθμιαίας ενοποίησης/απαρτίωσης του πολιτικοοικονομικού περιβάλλοντος των ευρωπαϊκών κοινοτήτων.

Υπάρχει αντίστοιχο ιστορικό προηγούμενο οικειοθελούς (δίχως βία και ετεροβάρεια) ενοποίησης πολιτειακών δομών; Πόσο επώδυνο ήταν; Ίσως κάτι ανάλογο να αποτέλεσε η ενοποίηση των αμερικανικών πολιτειών, δηλαδή των πολιτειών του πλούσιου αμερικανικού Νότου, η οικονομική δραστηριότητα των οποίων βασιζόταν στη δουλεία και στην εξαγωγή βάμβακος, και των πολιτειών του Βορρά, που, αν και οικονομικά ανίσχυρες, διέθεταν μεγαλύτερη πολιτική ισχύ λόγω πληθυσμιακής υπεροχής. Πώς επιτεύχθηκε τελικά η απαρτίωση του αμερικανικού πολιτικοκοινωνικού περιβάλλοντος; Προφανώς μέσα από το αίμα και το πυρωμένο σίδερο του πολυετούς εμφυλίου, ο οποίος άφησε πίσω του εκατομμύρια νεκρών και ανυπολόγιστες καταστροφές.

Σήμερα η Ευρώπη δεν ταλανίζεται από συμβατικούς πολέμους. Βιώνει όμως μια οξύτατη οικονομική κρίση με οδυνηρές συνέπειες, όπως π.χ. φτώχεια, υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και έκπτωση της λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών. Όταν το κόστος της διαδικασίας αυτής της οικονομικοπολιτικής ενοποίησης τίθεται στη ζυγαριά μαζί με τα οφέλη τι προκύπτει; Η απάντηση είναι πολύ δύσκολη. Τοποθετούνται στη ζυγαριά μόνο τα οφέλη του παρόντος ή τοποθετούνται και τα προσδοκόμενα/μελλοντικά οφέλη; Στη δεύτερη περίπτωση ίσως η απάντηση καθίσταται ευκολότερη. Φαίνεται πως οι Έλληνες «βολεύονται» πολύ καλύτερα σε υπερεθνικά περιβάλλοντα, όπως ήταν κάποτε η Ρωμαϊκή ή η Βυζαντινή αυτοκρατορία, παρά στο «στενό» και διεφθαρμένο περιβάλλον του εθνικού κράτους τους. Οι ευρωπαϊκές κοινότητες στοχεύουν στη συγκρότηση μιας υπερεθνικής πολιτειακής δομής. Προς τα εκεί πορεύονται. Τούτη η παράμετρος, η παράμετρος του μέλλοντος, ίσως είναι κρίσιμη για να απαντήσουμε στα «κοφτερά» διλήμματα με τα οποία θα βρεθούμε αντιμέτωποι τους επόμενους μήνες. Ας μην τα προσεγγίσουμε κοντόφθαλμα. Ας μη χαθεί από το βλέμμα μας το ευρύ πεδίο της ιστορίας: Το πού θέλουμε εν τέλει να πάμε.

“Πελοπόννησος”, 30 Απριλίου 2015

Του Δρ. Π.Κ. Αλεξόπουλου, Ψυχιάτρου

Συμπληρώνονται φέτος στα τέλη Απριλίου 17 έτη από το θάνατο του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ο σερραίος πολιτικός, αληθινός statesman, καθόρισε την πορεία της χώρας για πάνω από τρεις δεκαετίες με την πρωτόγνωρη για τη σύγχρονη ελληνικη ιστορία ατσάλινη θεληματικότητα του και την αταλάντευτη εμμονή του στους στόχους που έθετε.

Η συμβολή του παραμένει σημείο αντιλεγόμενο ακόμα και σήμερα, παρότι η ένταση των αντιπαραθέσεων έχει τα τελευταία χρόνια υποχωρήσει. Για μια μερίδα της ελληνικής κοινωνίας είναι ο κορυφαίος πολιτικός ταγός που συνέβαλε τα μέγιστα στο μεταπολεμικό οικονομικό θαύμα. Είναι ο ηγέτης που με το σταθερό κράτημα του τιμονιού πέτυχε την υπέρβαση των μετεμφυλιακών διαιρέσεων, θεμελίωσε μια στέρεη δημοκρατία και οδήγησε την Ελλάδα στους κόλπους των Ευρωπαϊκών κοινοτήτων. Μια άλλη μερίδα καταμαρτυρεί όμως στον Κωνσταντίνο Καραμανλή άλλα τόσα αρνητικά, ίσως και περισσότερα. Έλεγχεται για παράδειγμα για την κοντόφθαλμη προσέγγιση του στο φαινόμενο της αστυφιλίας που επέφερε τελικά τον αισθητικό εκβαρβαρισμό των πόλεων. Οξεία κριτική του ασκείται και για τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου και τη δυσλειτουργική και εν τέλει θνησιγενή πολιτειακή δομή που αυτές δημιούργησαν στην Κύπρο, αλλά και για την αδυναμία του να συλλάβει νέα ιδεολογικά προτάγματα κατά τα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Η αποτίμηση της δράσης και του έργου του ανήκει πλέον στο πεδίο της ιστορικής έρευνας.

Για το πως όμως η κοινωνία βίωσε το πέρασμα του στιβαρού Καραμανλή από την ελληνική ιστορία αξίζουν μνείας οι αναφορές στον Καραμανλή του λογοτέχνη Ανδρέα Εμπειρίκου λίγες ημέρες προ των πρώτων μεταπολιτευτικών εκλογών. Οι αναφορές αυτές διασώθηκαν μέσω μαγνητοφώνησης της συνομιλίας του λογοτέχνη με τους ζωγράφους Νίκη Καραγάτση και Φίλιππο Τάρλοου καθώς και τη Μαρία Καραγάτση, στο σπίτι της οποίας έλαβε χώρα ο διάλογος. Οι αναφορές αυτές δημοσιεύθηκαν πρώτη φορά στην περιοδική έκδοση κοινωνικής ιστορίας «Αρχαιοτάξιο» τον Μάϊο του 2001. Τονίζει ο Εμπειρίκος κατά τη διάρκεια της συζήτησης: «Εγώ είμαι Αριστερός, αλλά προτιμώ από τους δυο [Κ. Καραμανλή, Γ. Μαύρο] τον Καραμανλή. Ο Καραμανλής είναι μια ψηλή βελανιδιά. Οι άλλοι είναι πευκάκια. Το πευκάκι ξέρεις με δυο γερές σκεπαρνιές πάει… Ο Καραμανλής είναι λαϊκός στη φτιάξη του. Με την καλή έννοια. Σου ’πα τη βελανιδιά. Είναι χονδρή. Θα βγάλεις ρόζους για να τη ρίξεις… Τον Καραμανλή ως άνθρωπο της δράσεως τον βάζω πολύ ψηλά…».

Τα λόγια του Εμπειρίκου ανάγλυφα σκιαγραφούν το πέρασμα του Καραμανλή από την πολιτικοκοινωνική κονίστρα και το υπερκομματικό στίγμα που άφησε η δωρική παρουσία του ως μέτρο πολιτικής συμπεριφοράς. Ίσως η αταλάντευτη και γόνιμη εμμονή του σε υψηλούς στόχους και η «δυσανεξία» του στη συνήθη για τα ελληνικά πολιτικά πράγματα καταφυγή στο λαϊκισμό να συνιστούν για τις κρίσιμες μέρες που βιώνουμε καλές συνταγές φυγής προς τα εμπρός… Τα υπόλοιπα είναι θέμα της επιστημονικής έρευνας πια…

«Πελοπόννησος», 22 Απριλίου 2015

Πάσχα των Ελλήνων

Μύθοι και ήθη. Στο βάθος – χάος. Κινούνται.

Συγκινούνται. Κάποτε θα πεθάνουν σαν

έκπληκτα βρέφη. Τώρα ψέλνουν.

Δεν πιστεύουν βέβαια στην

Ανάσταση. Πιστεύουν όμως φανατικά

στη μαγειρίτσα.

Νίκος Δήμου, “Καπιταλισμού εγκώμιον και άλλες σάτιρες”

Έγραφε ο μακαρίτης Γιάννης Καραλής το Πάσχα του 1965 τα κάτωθι ενδιαφέροντα και διαχρονικά… “Πάψανε από χθες το βράδυ να βελάζουν τ’αρνιά -μια και έγιναν μαγερίτσα και κοκορέτσι- και αρχίσανε το βέλασμα οι άνθρωποι. Τ’αρνιά συνήθως βελάζουν, όταν είναι νηστικά. Μεις βελάζουμε όταν είμαστε ντερλικωμένοι. Θα το διαπιστώσετε σήμερα, μετά το φαγοπότι και το ξεκοκκάλιασμα του οβελία. Βελάζουμε όταν τρώμε , όταν πίνουμε  και όταν διασκεδάζουμε. Φυσικά, μερικοί κάνουν σαν παληοπροβατίνες που θρηνούν το ‘γλυκύ τους έαρ’. Το βέλασμα είναι πιο έντονο όταν το φαγοπότι είναι τζάμπα… Σε γιορτάσια, σε γάμους, σε βαφτίσια και σε… Πασχαλινά τραπεζώματα στο σπίτι του κουμπάρου. Άσε αν βρεθής σε λόχο στρατού τέτοια μέρα! Κοπάδι που έχασε τον προσανατολισμό του. Ένα βέλασμα ευχάριστο, χαρούμενο, έντονα Ελληνικό… Ποιμενική συναυλία, κατόπιν γενναίας μάσας και οινοποσίας… Πάσχα τερπνόν σημαίνει: Βέλασμα μέχρι τον ουρανόν…”

Ο Πελοποννήσιος

“Πελοπόννησος”, 25 Απριλίου 1965

Δύσκολες βδομάδες  τούτες οι τελευταίες. Μετακόμιση, κλείσιμο λογαριασμών, αλλαγές στη γεωμετρία του σώματος, κούτες, κουτάκια, μπαγάζια, μεταφορικές εταιρίες, ταχυδρομεία και ταυτόχρονα πίεση στη δουλειά. Ζόρι πολύ. Φθάσαμε στα όρια μας… Αυτό που με εντυπωσίασε όμως δεν ήταν τόσο η σωματική κούραση, όσο η αλλοίωση της αίσθησης και της βίωσης του χρόνου. Οι μέρες περνούσαν δίχως να αφήνουν ίχνη. Ο μόνος τρόπος για να διαπιστώνουμε το πέρασμα του ήταν οι στόχοι (απλοί και καθημερινοί) που πιάναμε και οι Κυριακές της Σαρακοστής, τις οποίες όμως τούτη τη χρονιά δυστυχώς μόνο επιδερμικά ως ονόματα και μόνο τις ψηλαφίσαμε.  Ύπνος, δουλειά, φροντίδες για κάθε μικρολεπτομέρεια της μετακόμισης, αγωνία για την Έλενα και την Αιμιλία…

Ο χρόνος για έναν συναισθηματικά επιπεδωμένο άνθρωπο είναι σαν γραμμή παραγωγής βιομηχανικής μονάδας: Τρέχει «αδιαφορώντας» για τον κόσμο γύρω της…για τους εργάτες, τους εξωτερικούς συνεργάτες, τους προϊσταμένους ή τους διευθυντές που την «υπηρετούν»… Τι μένει τώρα από αυτές τις εβδομάδες; Θα το δείξει εν τέλει ο χρόνος… Αυτό που σίγουρα μένει ήδη καλά φυλαγμένο στο συρτάρι της μνήμης είναι η θερμή παρουσία ανθρώπων που «πάσχισαν» με τη συμπεριφορά τους να «μπογιατίσουν» τη ζωή μας με χρώματα κανονικότητας και συνέχειας…

Ειδικά η επιδίωξη της συνέχειας πολύ με συγκίνησε. Άφησε έντονο αποτύπωμα μιας και δεν πιστεύω σε τομές στη ζωή. Δεν θεωρώ πως η ζωή τεμαχίζεται (με εξαίρεση ίσως τα αποτελέσματα της λεπίδας του θανάτου και των βαθιών τραυμάτων της ψυχής και του σώματος). Δεν έχει ασυνέχειες. Πιστεύω σε νέα κεφάλαια που ανοίγουν. Εμπλουτίζουν τα κεφάλαια  αυτά το βιβλίο της ζωής μας. Διανοίγουν νέους δρόμους. Φωτίζουν νέες διαστάσεις. Διαμορφώνουν νέες προοπτικές… Η ζωή κατά κανόνα δεν τεμαχίζεται. Είναι διαδοχή κεφαλαίων. Ψηλαφώ τη ζωή ως ροή ύδατος. Ας πούμε ως ποτάμι. Τα νερά του ποταμού συνεχίζουν ακατάπαυστα το δρόμο τους «προς το μέλλον»… Κάθε ψάρι όμως μπορεί να στρίβει και  να τραβάει το δρόμο του και ενάντια στη ροή του ρεύματος. Έχει πάντα αυτή την πολυτέλεια, σε πείσμα της ασημαντότητας του για το σύστημα του ποταμού…

Αυτό που έχει προτεραιότητα τούτη την ώρα είναι να συλλέξουμε τα σπαρμένα εδώ και εκεί σε τούτη την όχθη  του ποταμού Ίζαρ κομμάτια μας. Να στήσουμε το νέο σκηνικό… Έως τότε μια βαθιά υπόκλιση…

People have said to me: ‚Why have you no answer to the question ‘what now?’. Lammchen [my wife] is my answer, I know no better one. Happiness and misery, worries and a child, worries about a child, the ups and downs of life, no more, no less…

Little Man- what now? Hans Fallada