Category Archives: Uncategorized

Πάσχα των Ελλήνων

Μύθοι και ήθη. Στο βάθος – χάος. Κινούνται.

Συγκινούνται. Κάποτε θα πεθάνουν σαν

έκπληκτα βρέφη. Τώρα ψέλνουν.

Δεν πιστεύουν βέβαια στην

Ανάσταση. Πιστεύουν όμως φανατικά

στη μαγειρίτσα.

Νίκος Δήμου, “Καπιταλισμού εγκώμιον και άλλες σάτιρες”

Έγραφε ο μακαρίτης Γιάννης Καραλής το Πάσχα του 1965 τα κάτωθι ενδιαφέροντα και διαχρονικά… “Πάψανε από χθες το βράδυ να βελάζουν τ’αρνιά -μια και έγιναν μαγερίτσα και κοκορέτσι- και αρχίσανε το βέλασμα οι άνθρωποι. Τ’αρνιά συνήθως βελάζουν, όταν είναι νηστικά. Μεις βελάζουμε όταν είμαστε ντερλικωμένοι. Θα το διαπιστώσετε σήμερα, μετά το φαγοπότι και το ξεκοκκάλιασμα του οβελία. Βελάζουμε όταν τρώμε , όταν πίνουμε  και όταν διασκεδάζουμε. Φυσικά, μερικοί κάνουν σαν παληοπροβατίνες που θρηνούν το ‘γλυκύ τους έαρ’. Το βέλασμα είναι πιο έντονο όταν το φαγοπότι είναι τζάμπα… Σε γιορτάσια, σε γάμους, σε βαφτίσια και σε… Πασχαλινά τραπεζώματα στο σπίτι του κουμπάρου. Άσε αν βρεθής σε λόχο στρατού τέτοια μέρα! Κοπάδι που έχασε τον προσανατολισμό του. Ένα βέλασμα ευχάριστο, χαρούμενο, έντονα Ελληνικό… Ποιμενική συναυλία, κατόπιν γενναίας μάσας και οινοποσίας… Πάσχα τερπνόν σημαίνει: Βέλασμα μέχρι τον ουρανόν…”

Ο Πελοποννήσιος

“Πελοπόννησος”, 25 Απριλίου 1965

Δύσκολες βδομάδες  τούτες οι τελευταίες. Μετακόμιση, κλείσιμο λογαριασμών, αλλαγές στη γεωμετρία του σώματος, κούτες, κουτάκια, μπαγάζια, μεταφορικές εταιρίες, ταχυδρομεία και ταυτόχρονα πίεση στη δουλειά. Ζόρι πολύ. Φθάσαμε στα όρια μας… Αυτό που με εντυπωσίασε όμως δεν ήταν τόσο η σωματική κούραση, όσο η αλλοίωση της αίσθησης και της βίωσης του χρόνου. Οι μέρες περνούσαν δίχως να αφήνουν ίχνη. Ο μόνος τρόπος για να διαπιστώνουμε το πέρασμα του ήταν οι στόχοι (απλοί και καθημερινοί) που πιάναμε και οι Κυριακές της Σαρακοστής, τις οποίες όμως τούτη τη χρονιά δυστυχώς μόνο επιδερμικά ως ονόματα και μόνο τις ψηλαφίσαμε.  Ύπνος, δουλειά, φροντίδες για κάθε μικρολεπτομέρεια της μετακόμισης, αγωνία για την Έλενα και την Αιμιλία…

Ο χρόνος για έναν συναισθηματικά επιπεδωμένο άνθρωπο είναι σαν γραμμή παραγωγής βιομηχανικής μονάδας: Τρέχει «αδιαφορώντας» για τον κόσμο γύρω της…για τους εργάτες, τους εξωτερικούς συνεργάτες, τους προϊσταμένους ή τους διευθυντές που την «υπηρετούν»… Τι μένει τώρα από αυτές τις εβδομάδες; Θα το δείξει εν τέλει ο χρόνος… Αυτό που σίγουρα μένει ήδη καλά φυλαγμένο στο συρτάρι της μνήμης είναι η θερμή παρουσία ανθρώπων που «πάσχισαν» με τη συμπεριφορά τους να «μπογιατίσουν» τη ζωή μας με χρώματα κανονικότητας και συνέχειας…

Ειδικά η επιδίωξη της συνέχειας πολύ με συγκίνησε. Άφησε έντονο αποτύπωμα μιας και δεν πιστεύω σε τομές στη ζωή. Δεν θεωρώ πως η ζωή τεμαχίζεται (με εξαίρεση ίσως τα αποτελέσματα της λεπίδας του θανάτου και των βαθιών τραυμάτων της ψυχής και του σώματος). Δεν έχει ασυνέχειες. Πιστεύω σε νέα κεφάλαια που ανοίγουν. Εμπλουτίζουν τα κεφάλαια  αυτά το βιβλίο της ζωής μας. Διανοίγουν νέους δρόμους. Φωτίζουν νέες διαστάσεις. Διαμορφώνουν νέες προοπτικές… Η ζωή κατά κανόνα δεν τεμαχίζεται. Είναι διαδοχή κεφαλαίων. Ψηλαφώ τη ζωή ως ροή ύδατος. Ας πούμε ως ποτάμι. Τα νερά του ποταμού συνεχίζουν ακατάπαυστα το δρόμο τους «προς το μέλλον»… Κάθε ψάρι όμως μπορεί να στρίβει και  να τραβάει το δρόμο του και ενάντια στη ροή του ρεύματος. Έχει πάντα αυτή την πολυτέλεια, σε πείσμα της ασημαντότητας του για το σύστημα του ποταμού…

Αυτό που έχει προτεραιότητα τούτη την ώρα είναι να συλλέξουμε τα σπαρμένα εδώ και εκεί σε τούτη την όχθη  του ποταμού Ίζαρ κομμάτια μας. Να στήσουμε το νέο σκηνικό… Έως τότε μια βαθιά υπόκλιση…

People have said to me: ‚Why have you no answer to the question ‘what now?’. Lammchen [my wife] is my answer, I know no better one. Happiness and misery, worries and a child, worries about a child, the ups and downs of life, no more, no less…

Little Man- what now? Hans Fallada

Τούτες τις μέρες που εξελίσσεται μια πολύ δύσκολη παρτίδα Ευρωπαϊκού, οικονομικοδιπλωματικού πόκερ για παίκτες με γερά, ατσαλένια νεύρα, εντείνεται ο φανατισμός ανθρώπων με κάμποσες δεκαετίες εκπαίδευσης πίσω τους, ανθρώπων της “φωτεινής πλευράς” της πόλης. Πυκνώνουν οι βεβαιοτήτες της απλοϊκής διάκρισης των ανθρώπων και των λαών σε καλούς και κακούς (…”Γερμανοτσολιάδες”, προδότες, φασίστες, Ναζιστές, Γερμανοκρατούμενη Ευρώπη κ.α.). Έχει κολλήσει τούτες τις μέρες ο νους μου σε ένα απόσπασμα των βραβευμένων “παιχνιδιών κρίκετ” του Βασίλη Λαδά.

  “Η σκοτεινή όψη της πόλης είδε πρώτη την επερχόμενη… κρίση. Η φωτεινή άργησε να τη δει, εφησυχασμένη στα πολύχρωμα φώτα της εύθραυστης ευημερίας  και στις ευκολίες. Όσοι πλένουν πιάτα, καθαρίζουν τα σκατά, καίνε τα χέρια τους στα καμίνια, μαζεύουν σκουπίδια της ανακύκλωσης και βόσκουν πρόβατα στα βουνά αντιλαμβάνονται τι εγκυμονείται στις σάλες των ρεστοράν, στα μέγαρα των δεξιώσεων, στις επαύλεις και στα χιονοδρομικά κέντρα…”.

Μήπως επιβάλλεται να αφήσουμε για λιγάκι στην άκρη τις κραυγές και τις βεβαιότητες; Μήπως να σιωπήσουμε λιγάκι και να αφουγκραστούμε το μέλλον των παιδιών μας;…

ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ

ΠΡΟΦΗΤΙΚΟΝ

ΧΡΟΝΟΥΣ ΠΟΛΛΟΥΣ μετά την Αμαρτία που την είπανε Αρετή μέσα στις εκκλησίες και την ευλόγησαν.
Λείψανα παλιών άστρων και γωνιές αραχνιασμένες τ’ ουρανού σαρώνοντας
η καταιγίδα που θα γεννήσει ο νους του ανθρώπου.
Και των αρχαίων Κυβερνητών τα έργα πληρώνοντας η Χτίσις, θα φρίξει.
Ταραχή θα πέσει στον Άδη, και το σανίδωμα θα υποχωρήσει από την πίεση τη μεγάλη του ήλιου.
Που πρώτα θα κρατήσει τις αχτίδες του, σημάδι ότι καιρός να λάβουνε τα όνειρα εκδίκηση.
Και μετά θα μιλήσει, να πει: εξόριστε Ποιητή, στον αιώνα σου, λέγε, τι βλέπεις;

– Βλέπω τα έθνη, άλλοτες αλαζονικά, παραδομένα στη σφήκα και στο ξινόχορτο.

– Βλέπω τα πελέκια στον αέρα σκίζοντας προτομές Αυτοκρατόρων και Στρατηγών.

– Βλέπω τους εμπόρους να εισπράττουν σκύβοντας το κέρδος των δικών τους πτωμάτων.

– Βλέπω την αλληλουχία των κρυφών νοημάτων.

Οδυσσέας Ελύτης

Σημειώνει κάπου στην “Ιστορία της πολιορκίας της Λισαβώνας” ο Jose Saramango πως “είναι ευκολότερο να αγαπήσεις παρά να αγαπηθείς”. Σταθήκαμε με την Έλενα πολύ τυχεροί. Μας δόθηκε αυτή η ευλογία-χάρη από το Θεό. Βρήκαμε τον άλλο. Αγαπηθήκαμε και αγαπήσαμε… Παλέψαμε και παλεύουμε να κοιτάμε τη ζωή ο ένας μέσα από τα μάτια του άλλου. Παλέψαμε και παλεύουμε να παραδιδόμαστε στη σχέση δίχως “κρατούμενα” και δεύτερες σκέψεις, και ας συνεχίζουν αδυσώπητα οι κανιοβολισμοί των υποχρεώσεων της καθημερινότητας και ας προχωράνε χωρίς σταματημό και ίχνος συμβιβαστικής διάθεσης οι δείκτες του χρόνου στεγνώνοντας μας από δυνάμεις και κουράγιο. Κάπως έτσι «κλείνουμε» σήμερα έξι χρόνια από εκείνη την παραμονή της Κυριακής του Τελώνη και του Φαρισαίου του 2009 (Φλεβάρης βαρύς και τρελή αποκριά…), «κλείνουμε» έξι χρόνια γάμου! Λιγές κλεφτές ματιές στα περασμένα και προσμονή και ανυπομονησία για όσα έρχονται! Μια πρόποση στο παρόν και στο μέλλον της κοινής ζωής μας και επτά γουλιές λευκό Πόρτο έκαστος…

‘… When you seek the miracle you must scatter your blood

like seed to the eight corners of the winds

because the miracle is nowhere else but circulating inside the

veins of man’.*

If we do not  soon become aware of the truth that the only way to overcome the crisis is that each of us fulfills his/her own duty towards our country  (instead of seeking miracles outside us or a savior),  our mark on history will be described in the future  just with ‘one word (if any)… and that uncertain‘.*

*George Seferis

For Tassos in America, for his name day

The eight months of my military service left behind a few but really good friends. With one of them I really enjoy discussing about politics. Despite our common roots of morality, he sees the financial crisis in Greece from a totally different angle compared to my approach to it. He is deeply convinced and insists that since the outbreak of the financial crisis in Greece a slightly deepening political polarization has led to a divided society, as the lack of a constructive public debate and the common use of terms such as traitor clearly illustrate. The polarization regards the necessity of reforming/modernizing the state- and market structures. The one pole treats them as necessary, so that creative societal powers can blossom in a space of rule of law . The other one believes that such reforms impose austerity and put forward policies that result in poverty and high rates of unemployment.

The deepening polarization of the society is a parameter of the Greek financial crisis that has attracted my attention and has prompted me to think about the role of citizens within the framework of such a suffocating space. It has reminded me of a law of Solon, an Athenian lawmaker: “when the city is divided, whoever does not take up arms for either of the sides is to be dishonored and is not to have a part in the city”.  This law has been thoroughly discussed by Panayiotis Kanellopoulos,  a Greek philosopher, sociologist and statesman, in his book “Five men, five centuries”. The analysis of Kanellopoulos follows and  is food for thought as the time of the upcoming election in Greece is ‘dangerously’ coming closer and as supporting small or even almost ‘non-existing’ parties seems to be a strategy to by-pass the challenge of choosing between the two in fact myopic and populistic dominant parties.

“…This law has given birth to many thoughts, many doubts. A noble spirit Friedrich Schiller, raised an objection. He certainly understood Solon’s intention, but added that he was mistaken. He wrote: Even this law has behind it a good intention which must not be disregarded. The purpose of the lawgiver was to inspire in his fellow-citizens a warmer interest in the state. He regarded coldness towards the country as the most detestable thing in a citizen. Neutrality can often be a consequence of such coldness. But he forgot that the most consuming interest in the country also often demands this neutrality- when, that is to say, both sides are in the wrong and the country would stand to lose equally from either.  Did Solon truly forget this possibility, as Schiller supposes?

The noble poet was not aware, nor in his days could he have been aware of something that Aristotle says in the Athenian Constitution. Establishing his famous law, Solon’s intention was to punish only those who… stay neutral out of coldness or indifference towards their country, those ‘who through laziness love whatever happens’, who out of indifference- and let me add: out of cunning- leave things to their fate, to ‘whatever happens’, and do not take up position in the ranks of one of the opposing sides. But what must the man who finds that both sides are in the wrong and are harmful to the country do? Must he stay outside?

Solon found himself precisely in the position of the person who considers that both sides are in the wrong. Indeed, it would even be more correct to say he considered that those who did wrong were in the wrong, but he also knew that those who had been unjustly treated… would do even greater wrong because of the bitterness that possessed them. And he did not align himself with any side. Many, down to today, have found themselves in a similar position. From the moral point of view it is understandable that a person may not be able to say either yes or no to an appeal that seems like an appeal of history, but is a counterfeit appeal from evil or naive fanatics.  What should such a person do if he is a true citizen…? He should do, or try to do, what Solon did. Solon did not remain outside. He went into the arena…”

“I’m sick of the dusk. Let’s go home, 

let’s go home and turn on the light”

The Last Day, George Seferis

Ανθρωπος χωρίς Ιστορία
Του Κωνσταντίνου Μάγνη

Αγαπητέ,
επειδή ικανή μερίδα της τοπικής κοινής γνώμης διάκειται από περιέργεια για την επιλογή μου να μην είμαι υποψήφιος βουλευτής ούτε και σε αυτές τις εκλογές, οφείλω να δώσω τις ακόλουθες εξηγήσεις.

Δεν είμαι υποψήφιος, λοιπόν, διότι:
1. Δεν μου το ζήτησε κανείς…
2. Δεν νομίζω ότι κάνω για το αξίωμα του βουλευτή…
3. Δεν νομίζω ότι θα εκλεγόμουν…
4. Δεν έχω λεφτά…
5. …
6. Ντρέπομαι να μπαίνω στα καφενεία και να διακόπτω το τάβλι των άλλων. Το πολύ να σταθώ από πάνω τους και να δω την παρτίδα. Αλλά αν παίζουν σκάκι; Πάει η περιοδεία. Θα νυχτωθούμε και τότε είναι που θα χαθούμε στην επιστροφή…

Δεν στενοχωριέμαι. Δεν είμαστε όλοι ικανοί να αφήσουμε εποχή…

Μετά τιμής
Κ. Αγραφίδης
αποφλοιωτής κουκουναριών
www.pelop.gr  Άνθρωπος χωρίς Ιστορία

The sin of pride
The speech Mario Cuomo delivered at the Democratic convention in San Francisco in 1984 was the best of his career… Even then, however, an interesting subtext seemed to be playing through Mr Cuomo’s mind. Far from basking in the applause, he appeared to check himself each time he provoked it, as if, like the good Catholic he was, he had to urge himself to humility. Let this not be an occasion of sin. When the speech was over he flew straight home to Albany, and slept in his own bed…

He was governor of New York state, holding the office for three terms, and in 1987-88 and 1991-92 was the man many Democrats wanted as president. On both occasions, he disappointed them. In 1988 he let his name float about, was plainly tempted, but would not (as a keen ex-baseball player) step up to the plate when Gary Hart’s campaign imploded. In 1991, after months of speculation, he waited until 90 minutes before the filing deadline for the New Hampshire primary, keeping two aircraft ready on the tarmac, before announcing that he really had to stay in Albany to push the state budget through.

He had to wrestle, too, with his passion for politics. This was work he excelled at, weaving networks, building alliances, finding compromises, working 14-hour days in Albany. But it also stained the soul. A grubby, ill-tempered campaign in 1977 for mayor of New York City, which he had not wanted to join and which he lost, gave him another reason to evade the most glittering political temptations later. He did not want to do this “ugly business” on a national scale. Nor did he want to start on something he was not committed to.

There was no great incentive, then, to move higher. And perhaps the office of governor of New York was high enough for one lifetime. It already marked an extraordinary rise for a boy born in Queens, behind a shop, to immigrants from Italy who spoke no English; for the son of a grocer in a stained overall who saved crusts for those even needier than he was… His ideal America was just this, a bickering, diverse family in which each member nonetheless worked for the enterprise and all were in it together; and where almost no one, certainly not he, so indulged the sin of pride as to think themselves worthy of the very highest place.
www.economist.com  The sin of pride

Aποτυχία
Του Ανδρέα Αθ. Λάζαρη

Δεν έχω φόβο πια κανέναν
Βλέπω πως απέτυχα
Δίχως αναστολή
παρέδωσα τον οπλισμό,
όπως ο Αχιλλέας,
γνωρίζοντας πως πρόκειται
άλλος να με διαδεχθεί.

«Του Έρωτα και του Αχερο(ν)τα», Εκδόσεις Πολύεδρο

22 “κλικς”-στιγμιότυπα του χρόνου που κύλησε μέσα απ’ τα χέρια μας και μας αφήνει, σύμφωνα με τη συμβατική αντίληψη του ανθρώπου για το χρόνο, σήμερα (λες και το συνεχές του χρόνου και της ζωής, “φυλακίζεται” σε συμβατικά όρια…). Μας αφήνει σήμερα ακόμα πιο στεγνωμένους από δύναμη, ενέργεια, κουράγιο… Ίσως όμως μας αφήνει και λίγο σοφότερους για να αποφεύγουμε τις κακοτοπιές και να διακρίνουμε τα καίρια και ουσιαστικά από τα “παλιοπάπουτσα” που μας πετάνε οι διάφοροι, πάντα πρόθυμοι “καλοθελητές”. Έτσι πιο ώριμοι, με νύχια και με δόντια, πεισματικά και επίμονα, πορευόμαστε προς το μέλλον…