Category Archives: Uncategorized

Του Γιώργου Βλαντή, Επιστημονικού Συνεργάτη της Έδρας Ορθόδοξης Συστηματικής Θεολογίας του Πανεπιστημίου του Μονάχου και της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου

Εφ’ όρου ζωής κήρυττε τον Αμνό του Θεού μετουσιώνοντας τον ευαγγελικό λόγο σε ρηξικέλευθες πράξεις απλόχερης αγάπης και νηφάλιας τόλμης. Ανέστησε την καθημαγμένη από τον πόλεμο κρητική επαρχία του οικοδομώντας από το μηδέν ένα απαράμιλλο δίκτυο φιλανθρωπικών ιδρυμάτων. Ζώντας ο ίδιος σε έσχατη, όσο και συνεπή πενία, πρόσφερε τροφή και στέγη σε χιλιάδες παιδιών και γερόντων. Χάριζε στο ποίμνιό του ρίζες και μέλλον, δημιουργώντας μεθοδικά και γενναιόδωρα πλήθος θέσεων εργασίας. Έγραψε πολλά και πολύτιμα κείμενα. Αντιστάθηκε αποφασιστικά στην επτάχρονη δικτατορία -και κινδύνευσε. Συμπαραστάθηκε στον ταλαιπωρημένο Ελληνισμό της Γερμανίας ως ο επί σχεδόν δεκαετία ποιμένας του. Υπηρέτησε οραματικά και άφοβα την οικουμενική ιδέα, καταθέτοντας μαρτυρία μιας ελεύθερης, αφαλκίδευτης Ορθοδοξίας. Δώρισε στο κατεστημένο της εκκλησιαστικής γραφειοκρατίας μια από τις ελάχιστες, πλην όμως οδυνηρές, ταπεινωτικές ήττες του. Από σήμερα η Εκκλησία, ιδίως βλέποντάς την από τη σκοπιά της Κρήτης, λάμπει ακόμη πιο νικηφόρα απέναντι στο θάνατο. Από φέτος ο παππούς Ειρηναίος θα γιορτάζει από τον ουρανό την Ανάσταση…

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=lUu2yS2B064]

“Austria’s essence is not be central, but peripheral. Austria is not to be found in the Alps, where you can find edelweiss, chamois and gentians but never a trace of the double eagle. The body politic of Austria is nourished and constantly replenished from the Crown Lands.”

Joseph Roth, The Emperor’s Tomb

Του Γιώργου Βλαντή, Επιστημονικού Συνεργάτη της Έδρας Ορθόδοξης Συστηματικής Θεολογίας του Πανεπιστημίου του Μονάχου και της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου

Στη σύγχρονη ελληνόφωνη ορθόδοξη θεολογία εντοπίζεται ένα πολυδιάστατο οικουμενικό έλλειμμα:

Τα βασικά θεολογικά κείμενα της Δύσης παραμένουν αμετάφραστα στα ελληνικά. Ολιγάριθμες είναι μέχρι σήμερα οι μελέτες που να πιστοποιούν μια ουσιαστική σπουδή της παράδοσης του ρωμαιοκαθολικού και προτεσταντικού χριστιανισμού. Αντιθέτως, κύριοι εκπρόσωποι της λεγόμενης «θεολογικής γενιάς του ’60» και επίγονοί τους προσφέρουν εικόνες των ετερόδοξων Εκκλησιών που διαμεσολαβούνται από ιδεολογικές σχηματοποιήσεις και υπεραπλουστεύσεις, λειτουργώντας μανιχαϊστικά και διακονώντας κατ’ ουσίαν αυτοδικαιωτικές προθέσεις. Ο θεολογικός τούτος αντιδυτικισμός συναριθμείται στους λόγους για τους οποίους η κριτική αντιπαράθεση της Ορθοδοξίας με τη νεοτερικότητα –στο πλαίσιο της οποίας κινούνται, τουλάχιστον εν μέρει, οι άλλες ομολογίες- βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα. Καίριες προκλήσεις του ετερόδοξου χριστιανισμού (νέες θεωρήσεις π.χ. της ιερωσύνης, της σεξουαλικότητας, της σχέσης της Εκκλησίας με την ιστορία, το κράτος και την κοινωνία, κ.ά.) αντιμετωπίζονται συχνά με φοβικότητα και κατηγορηματικές διατυπώσεις, οι οποίες αποκλείουν εκ των προτέρων κάθε συζήτηση, στερώντας την ευκαιρία μιας κριτικής αξιοποίησης της πατερικής προσφοράς στη σχετική αντιπαράθεση.

Το πλήρωμα των πιστών παραμένει ανίδεο για τα σημαντικά επιτεύγματα του διεξαγόμενου διαχριστιανικού διαλόγου, αν δεν χειραγωγείται από θορυβώδεις κήρυκες μιας ακοινώνητης Ορθοδοξίας. Ο φονταμενταλιστικός αντιοικουμενισμός συνιστά ένα από τα βασικότερα γνωρίσματα των υπερσυντηρητικών κύκλων στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Η θεολογική ένδειά του αντισταθμίζεται με μιαν ου κατ’ επίγνωσιν ζηλωτική-επιθετική δραστηριότητα, η οποία στρέφεται λυσσωδώς ενάντια σε κάθε οικουμενικό εγχείρημα. Ακόμη και προσωπικές επιθέσεις ή επιχειρήσεις κατατρομοκράτησης εκκλησιαστικών αρχών και οικουμενικά ενεργών θεολόγων επιστρατεύονται στο όνομα του αγώνα για τη διάσωση της αλήθειας της Εκκλησίας από τους ετερόδοξους «λύκους». Έχοντας διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη γένεση της οικουμενικής κίνησης στον 20^ο αιώνα και μετέχοντας με συνέπεια στους διαχριστιανικούς διαλόγους, το Οικουμενικό Πατριαρχείο αποτελεί κεντρικό στόχο των Ορθόδοξων φονταμενταλιστών.

Οι θετικά διακείμενοι προς τον οικουμενικό διάλογο βλέπουν σε αυτόν μια γόνιμη δυνατότητα για την κατάθεση της παραδοσιακής ορθόδοξης μαρτυρίας. Σπανίως όμως τον εκλαμβάνουν ως πρόκληση για μια ενεργό συμμετοχή σε ένα διομολογιακό εγχείρημα συνδιαμόρφωσης του χριστιανικού μέλλοντος, το οποίο προϋποθέτει την ετοιμότητα να διδάξει κανείς, αλλά και να διδαχθεί από τη θεολογία και την εμπειρία του Άλλου, να διορθώσει, αλλά και να διορθωθεί, στην προοπτική μιας κοινής προς τα μπρος πορείας.

Τα όσα περιγράφτηκαν παραπάνω προσδιορίζουν και αντίστοιχες προκλήσεις, στο βαθμό που επιθυμείται και επιδιώκεται ο εκκλησιαστικός και θεολογικός διάλογος με τον ετερόδοξο χριστιανισμό.

Κανένα οικουμενικό εγχείρημα δεν μπορεί να ευδοκιμήσει δίχως ειλικρινή διάθεση για ουσιαστική γνωριμία του ετερόδοξου συνομιλητή. Η ελληνόφωνη θεολογία καλείται να προχωρήσει σε ουσιαστική αναστροφή με τη θεολογική κληρονομιά του δυτικού χριστιανισμού: η γνώση των γλωσσών του (η άγνοια π.χ. της λατινικής γλώσσας συντελεί αποφασιστικά στην αποξένωση από τη δυτική θεολογική παράδοση και στην εδραίωση αρνητικών στερεοτύπων), η μετάφραση κλασικών έργων του, η εκπόνηση απαιτητικών μελετημάτων για μεγάλες μορφές του, αλλά και κοινά προγράμματα στην κατεύθυνση αυτή με ετερόδοξες θεολογικές σχολές και ερευνητικά ιδρύματα θα ήταν κάποια ουσιαστικά βήματα μιας μακράς πορείας γνωριμίας, την οποία αξίζει να επιχειρήσει κανείς. Το ρωμαιοκαθολικό ίδρυμα Pro Oriente (Βιέννη) ανέδειξε και συνεχίζει να αναδεικνύει στη Δύση τους θησαυρούς της ορθόδοξης Παράδοσης. Το όραμα για τη συγκρότηση ενός αντίστοιχου Pro Occidente στην Ανατολή αναμένει ακόμη την υλοποίησή του.

Η όποια οικουμενική ανοικτότητα στερείται ουσιαστικού περιεχομένου αν περιορίζεται στο επίπεδο της εκκλησιαστικής διπλωματίας ή αν αποτελεί γέννημα καιροσκοπικού τακτικισμού. Για να καρπίσει, προϋποθέτει μια ξεκάθαρη θεολογική υποδομή. Η εκκλησιολογία συνιστά εν προκειμένω πρόκληση πρώτου μεγέθους και για τη θεολογία στην Ελλάδα σήμερα, η οποία πρέπει να δώσει πειστικές απαντήσεις σε ζητήματα όπως τα όρια της Εκκλησίας, το εκκλησιολογικό status των ετεροδόξων Εκκλησιών και η εγκυρότητα των μυστηρίων τους, η διαλεκτική της ενότητας και της ποικιλίας μέσα στο Σώμα της Εκκλησίας, η σχέση μεταξύ παράδοσης και ανανέωσης. Ο εκκλησιολογικός εξκλουσιβισμός (extra ecclesiam nostram nulla salus!) συνιστά την εύκολη λύση του φονταμενταλισμού, ταυτόχρονα όμως μαρτυρεί έλλειψη σεβασμού στον αποφατικό χαρακτήρα του Μυστηρίου της Εκκλησίας και στο έργο του αγίου Πνεύματος, το οποίο δεν περιορίζει υποχρεωτικά τη δράση του εντός μίας και μόνο ομολογίας. Η πατερική θεολογία και η διαχρονική πράξη της Ορθοδοξίας ως προς τους ετεροδόξους υπαγορεύουν διάκριση, μη ευνοώντας τις απολυτοποιήσεις των εξκλουσιβιστικών μοντέλων.

Για να είναι οικουμενικά γόνιμη, η εργασία πάνω στην εκκλησιολογία προϋποθέτει έναν ευρύτερο θεολογικό διάλογο της Ορθοδοξίας με τη νεοτερικότητα, ο οποίος για ποικίλους λόγους βρίσκεται ακόμη in statu nascendi. Η προϊούσα συνειδητοποίηση των γνωσιολογικών, ερμηνευτικών και συστηματικοθεολογικών προκλήσεων που κομίζει η τελευταία (π.χ. η ανατίμηση του ανθρώπινου Υποκειμένου ή η διαλεκτική της απομύθευσης και της εκκοσμίκευσης), εγκυμονεί ελπίδες δημιουργικής αξιοποίησης της πατερικής κληρονομιάς στο πλαίσιο ενός νέου «παραδείγματος» (Th. Kuhn) του χριστιανισμού, το οποίο θα πρέπει να διαμορφώσουν από κοινού οι χριστιανικές Εκκλησίες, προκειμένου να ανταποκριθούν στο καθήκον του ευαγγελισμού των ανθρώπων. Ο διαχριστιανικός διάλογος δεν είναι αυτοαναφορικός. Λαμβάνει χώρα ως έκφραση της υπακοής των χριστιανών στην Κυριακή εντολή της ενότητας, «ἵνα ὁ κόσμος πιστεύσῃ» (Ιω. 17:21). Η Εκκλησία θα κερδίσει σε ιεραποστολική αξιοπιστία θεραπεύοντας τα τραύματα των σχισμάτων. Η προσπάθεια καθολικής και άνευ κριτικού διαλόγου επιβολής του «παραδείγματος» μιας ομολογίας επί των άλλων, πέρα από τον ουτοπικό της χαρακτήρα, μαρτυρεί ένα αυτοδικαιωτικό, παρελθοντολογικό πνεύμα, το οποίο αδυνατεί να συλλάβει την καινότητα και την κρισιμότητα των προκλήσεων που θέτει στο χριστιανισμό ο εικοστός πρώτος αιώνας. Είναι αναγκαία η συντονισμένη εργασία για την άρθρωση μιας νέας θεολογικής γλώσσας (και, σε προέκταση, νέων εκκλησιαστικών δομών!), οι οποίες να αξιοποιούν τα διδάγματα από την ιστορική εμπειρία του μέχρι τώρα διαιρεμένου χριστιανισμού, τρεφόμενες από το όραμα της ενότητας.

Η οικουμενική κίνηση δεν νομιμοποιείται να αποτελεί υπόθεση μιας μειονότητας κληρικών και θεολόγων, ερήμην του πληρώματος. Η διαφώτιση των μελών του για τα μέχρι πριν λίγες δεκαετίες αδιανόητα επιτεύγματα του διαχριστιανικού διαλόγου, ο σχεδιασμός προγραμμάτων για την ενεργό συμμετοχή των ενοριών στην οικουμενική προσπάθεια και η ανάπτυξη μιας αντίστοιχης ποιμαντικής αποτελούν επίσης προκλήσεις για την ελληνόφωνη ορθόδοξη θεολογία, η οποία αυτοκατανοείται πρωταρχικά ως υπηρεσία της Εκκλησίας, θέλοντας να αποστασιοποιείται από έναν άγονο ακαδημαϊσμό.

Η διακονία του διαλόγου συνιστά πραγμάτωση της αγάπης, η οποία με τη σειρά της αποτελεί την ύψιστη πρόκληση για κάθε χριστιανικό εγχείρημα. Σε μια σχετική αποστροφή του, ο Πενταπόλεως Νεκτάριος αποτυπώνει εύγλωττα το ήθος των αγίων: «Ο μη αγαπών τους ετεροδόξους επίσκοπος, ο μη και υπέρ αυτών εργαζόμενος, από ψευδούς κινείται ζήλου και εστερημένος εστίν αγάπης. Διότι όπου η αγάπη, εκεί και η αλήθεια και το φως, ο δε ψευδής ζήλος και η πεπλανημένη δόξα εξελέγχονται υπό του φωτός και της αγάπης και αποκρούονται. Τα της πίστεως ζητήματα ουδ’ όλως δέον εστί να μειώσι το της αγάπης συναίσθημα. Οι διδάσκαλοι του μίσους εισί μαθηταί του πονηρού, διότι εκ της αυτής πηγής δεν εξέρχεται γλυκύ και πικρόν» (Μάθημα Ποιμαντικής, Ρηγόπουλος: Θεσσαλονίκη 1974, 192)

Νέα Ευθύνη, Περιοδικό Ελευθερίας και Γλώσσας, “Προκλήσεις για την Ορθόδοξη Εκκλησία στον 21ο αιώνα”, Τεύχος 15, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2013

Οταν ήμουν παιδί ο καθηγητής των θρησκευτικών μας μιλούσε για την αχαριστία και την κακία των Εβραίων. Τους Εβραίους δεν τους έβλεπα. Έβλεπα μόνο έναν άνθρωπο μεταξύ γραφικού και φαιδρού και συνέχιζα να παίζω ναυμαχία. Όχι πως δεν είχα επαφή με το κακό, είχα. Μόνο που το κακό, ο δαίμονας, ήταν για μένα απόλυτα υπαρκτός. Φορούσε φανέλα με κόκκινες και άσπρες ρίγες και ερχόταν από τόπο παρακατιανό, από το λιμάνι. Ολυμπιακός το όνομα του, γαύρος κατά κόσμον. Ήταν κακός γιατί σπάνια καταφέρναμε να τον νικήσουμε. Είχε και βλάσφημους οπαδούς. Δυο φορές τον χρόνο, μια στην Αλεξάνδρας, μια στο Καραΐσκάκη τον έβλεπα κατάματα. Ήταν ο δαίμων της εμπειρίας μου. Όταν έγινα 16 είπα να μιμηθώ τους μεγάλους. Πήγα λοιπόν και γράφτηκα στο σύνδεσμο φίλων Παναθηναϊκού Ομονοίας, πλέον ορθόδοξοι της “Θύρας 13” τότε. Εν σώματι λοιπόν πηγαίναμε στα παιχνίδια. Μια φορά παίζαμε με την ΑΕΚ. Είναι η πρώτη φορά που έπιασα τον εαυτό μου να βρίζει μαζί με τους αδελφούς του συνδέσμου τον γαύρο. Με την ΑΕΚ παίζαμε, τον γαύρο έβριζα, τον γαύρο που δεν έβλεπα! Το φαινόμενο συνεχίστηκε. Κάθε φορά αισθανόμουν όλο και καλύτερα, όλο και πιο ασφαλής. Ασφαλής στην βεβαιότητα ότι η Παναθηναικάρα είναι βασικά αήττητη και όταν χάνει χάνει από μηχανορραφία του γαύρου που λαδώνει διαιτητές και εξαγοράζει παίκτες.

Τα χρόνια πέρασαν. Τα πιο πολλά τα έζησα μακριά. Μακριά από τη γειτονιά μου, από τον θεό και από τον δαίμονα της. Κάθε φορά που γυρίζω μου λέει γνωστός μου αρχαιολάτρης για πολλοστή φορά ότι οι Εβραίοι κατέστρεψαν τον κλασσικό ελληνισμό με τον χριστιανισμό που είναι δική τους θρησκεία. Μου λέει φίλος χριστιανός ότι δεν πάει πια στην εκκλησία γιατί δεν αντέχει τις αναφορές στην Παλαιά Διαθήκη που την έγραψαν οι Εβραίοι. Άλλος φανατικός ορθόδοξος μου λέει πως αυτοί υποκίνησαν την επανάσταση στην Ρωσία για να συντρίψουν την Ορθοδοξία. Μια συγγενής μου θεωρεί το Ολοκαύτωμα εβραϊκή σκευωρία. Οι πιο ρεαλιστές μου λένε ότι αυτοί μας δάνεισαν για να μας κάνουν υπόδουλους στις τράπεζες τους.

Ο δαίμων της γειτονιάς δεν φτάνει πια. Ο Εβραίος είναι εκείνος που φταίει για όλα ώστε εμείς να μη φταίμε για τίποτα. Έτσι μπορούμε να συνεχίζουμε χωρίς τύψεις και, χωρίς πίεση για αποφάσεις, να απολαμβάνουμε την ευδαιμονία μας. Δαίμων ο Εβραίος, δαίμων ευ-δαίμων.

Μια εβδομάδα και κάτι μετά την ιφιγενοποίηση της Κύπρου στο βωμό του ενιαίου νομίσματος και των ανίερων σκοπιμοτήτων των διεθνών τοκογλύφων έρχεται  η επέτειος της έναρξης του αγώνα της ΕΟΚΑ ως ανελέητος “φουνταριστός” της μνήμης να τρυπήσει τα δίχτυα της κατήφειας, της παραίτησης και της απαισιοδοξίας. Τα δίχτυα που εδώ και σχεδόν τέσσερα χρόνια υφαίνει ο αργός θάνατος της Ελλαδικής οικονομίας  και μαντάρησε αστραπιαία όπου απαιτήθηκε η συμφωνία ολετήρας του Κυπριακού τραπεζικού συστήματος…

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=snGu0qonpl0]

Μνήμη ΕΟΚΑ… 58 χρόνια μετά από εκείνη την αυγή που ακούστηκε στην Κύπρο το προσκλητήριο του Διγενή σε αρραβώνα Ελευθερίας … Προσκλητήριο σε αγώνα αυτοδιάθεσης και δυναμικού παρόντος στην ιστορική συνέχεια του Γένους… σε πείσμα των αντικειμενικών δεδομένων και των δήθεν ιστορικών εθισμών τοπικού χαρακτήρα… Σε τούτο το σημείο εντοπίζεται η «εκρηκτική» επικαιρότητα του μηνύματος του αντάρτικου του ’55-’59… Ειδικά σήμερα που αυτός ο κόσμος ο μικρός ο μέγας, δειλά εκκινεί να υποπτεύεται -όχι σε επίπεδο ιδεολογικό ή συνθηματολογικό- πως σε πείσμα των τριάντα τόσων χρόνων κάλπικης ευμάρειας και κίβδηλου ευδαιμονισμού συνεχίζει να σηκώνει στις πλάτες του την άκαυτη βάτο της μνήμης της Πίνδου και του Άθωνος… Άλλωστε τι “επιγενετικές” επιδράσεις να έχουν τριάντα χρόνια σε μια πορεία 35 και βάλε αιώνων  μεταξύ σφύρας και άκμονος;…

“Δεν είμαστε σε σταυροδρόμι, είμαστε μπροστά σε μία αβυσσαλέα μαύρη τρύπα. Ο δρόμος είναι υποχρεωτικά ή πάνω ή κάτω. Απορρίψτε το έρμα και ετοιμαστείτε για κάθετη απογείωση. Ο φοίνικας που θα αναγεννηθεί από τις τέφρες αυτού τού ηθικά ετοιμόρροπου συστήματος πρέπει να έχει, και θα έχει, πλατειές και δυνατές φτερούγες…” (Χρίστος Γούδης)

Ζούμε το λυκόφως των Θεών (Götterdämmerung), αλλά και των Eιδώλων, που εκ των πραγμάτων (de rerum natura) συμπαρομαρτεί το λυκαυγές μιας αυγής που δεν γνωρίζουμε το χρώμα της. Θα είναι ρόδινη (ροδαυγή, morgenröte) χρυσή ή απλά μαύρη; Τί θα ανατείλει μετά την δύση του Πράσινου Ήλιου; Ένας οξυβελής Ήλιος ή μήπως ο Μαύρος Ήλιος (die Schwarze Sonne) του μεσονυκτίου; Το παιχνίδι βρίσκεται σε εξέλιξη…

Τίποτε δεν έχει τελειώσει. Στην Ελλάδα, ακόμη κι αν οι πολλοί υποκύψουν, υπάρχει πάντα η εξαίρεση, το «πλην Λακεδαιμονίων». Πάντα υπάρχει η προσδοκία για την Νέα Σπάρτη. Η θυσία του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες δεν πήγε χαμένη. Άνοιξε τον δρόμο της νίκης. Για τον θαλασσομάχο Ευρυβιάδη στην Σαλαμίνα (αυτός ο Σπαρτιάτης ναύαρχος ηγείτο του ελληνικού στόλου, γεγονός που δεν σεβάστηκε και επιμελώς και διαχρονικά το αποκρύπτει η «δημοκρατική» αθηναϊκή προπαγάνδα) και για τον Παυσανία στις Πλαταιές. Η Λυκωνία (Λακωνία) έδωσε τότε την απάντηση που ποιητική αδεία υϊοθέτησε ο Σαίξπηρ στο έργο του: cry havoc and let slip the dogs of war. Όταν χρειάσθηκε φώναξε «όλεθρος» κι αμόλυσε τα λυκόσκυλα να διώξουν τα κοπρόσκυλα από την πατρίδα μας. Έτσι έγιναν τα πράγματα. Κι ό,τι συνέβη στο παρελθόν μπορεί να συμβεί ξανά στο μέλλον. Στο εγγύς ή στο απώτερον, δεν έχει σημασία. Μπορεί πάντως να συμβεί.

Τίποτε δεν έχει ακόμη τελειώσει. «Ήλθον αι ειδοί του Μαρτίου» είπε ο Καίσαρ ανεβαίνοντας τις σκάλες του Καπιτωλίου, ειρωνευόμενος τον μάντη που είχε προβλέψει την δολοφονία του εκείνη την ημέρα. «Ήλθον αλλά δεν παρήλθον», του απήντησε αυτός, καθώς ο Καίσαρ έπεφτε μετά από λίγο νεκρός, μαχαιρωμένος από εκείνους που εξέφραζαν την λαϊκή οργή. Γιατί δεν επρόκειτο περί προφητείας αλλά περί νομοτελειακής πρόβλεψης του τέλους του παιχνιδιού.

Τίποτε δεν έχει τελειώσει. Η Ελλάδα ποτέ δεν τελειώνει. Πάντα αναγεννάται από τις τέφρες της. Θαρσείν χρη…

…Ο δρόμος που καλούμαστε να επιλέξουμε δεν είναι πια αριστερά ή δεξιά. Δεν είμαστε σε σταυροδρόμι, είμαστε μπροστά σε μία αβυσσαλέα μαύρη τρύπα. Ο δρόμος είναι υποχρεωτικά ή πάνω ή κάτω. Απορρίψτε το έρμα και ετοιμαστείτε για κάθετη απογείωση. Ο φοίνικας που θα αναγεννηθεί από τις τέφρες αυτού τού ηθικά ετοιμόρροπου συστήματος πρέπει να έχει, και θα έχει, πλατειές και δυνατές φτερούγες.

Καθηγητής Χρίστος Γούδης

www.cgoudis.gr

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=ImimvEuvRjc]

Θυμάμαι πριν από χρόνια μια φλεβαριάτικη Τσικνοπέμπτη. Σκαστός με το τρένο από Νυρεμβέργη για Μόναχο.

Η άφιξη απρόσμενη.  Έκπληξη…

Το μάτι πίσω από το «μάτι» της θύρας
Το καινούργιο «άγνωστο» πανωφόρι
Η δυσπιστία σου έναντι του οπτικού ερεθίσματος
Το δάκρυ σου
Η αγκαλιά ως το τώρα…

Φωτογραφία της μνήμης σχεδόν καρμπόν του σήμερα: Πορεία με  στροφές κλειστές…
Μόνο που στο πεδίο τώρα υπάρχει και ένας ακόμα παίκτης…
Ατίθασος, παιγνιώδης, απρόβλεπτος… ως παιδί…

Θυμήσου
ακούμπα στο 2
νιώσε
στηρίξου στο 2
άκου
καρτέρα οχυρωμένη  στο 2
υπόμεινε και επέμεινε
Πέτα ψηλά! Για το στόχο σου

Το 2 της ενότητας, γέννημα θρέμμα της τήξης των μονάδων… Σκαρί γερό!

Χρατς, κλικ, φλας, τζιζ

Του Κωνσταντίνου Μάγνη,  www.pelop.gr

Καθώς οι καρναβαλικές εκδηλώσεις πυκνώνουν, πληθαίνουν και τα φλας που αστράφτουν σαν φωτάκια σε δέντρο χριστουγεννιάτικο. Με μηχανές και κινητά φωτογραφίζουμε και αυτοφωτογραφιζόμαστε αφειδώς και ακόρεστα. Τα πάντα θεωρούνται άξια λήψης και στιγμιαίας περιφοράς. “Κοίτα τα μούτρα σου” “Α χα χα”. Σε λίγα δευτερόλεπτα τα μούτρα της προγενέστερης στιγμής έχουν σκεπαστεί από άλλα μούτρα και κάποια καινούργια “α χα χα” έχουν κάνει τα προηγούμενα να ξεχαστούν. Οι φωτογραφίες σωρεύονται στις μνήμες των συσκευών, αλλά όχι απαραίτητα και στις μνήμες των ανθρώπων. Αφού όμως οι συσκευές ανέλαβαν να θυμούνται και να σωρεύουν υλικό της ιστορίας, ο δικός μας εγκέφαλος απελευθερώνεται από αυτό το βάσανο, όπως και από το βάσανο της αξιολόγησης.

Οι τυπωμένες φωτογραφίες, τα παλιότερα χρόνια, ήταν λιγότερες και χειροπιαστές. Ο κόσμος αλώνιζε όλα τα φωτογραφεία της πόλης μπας και εντοπίσει την αφεντομουτσουνάρα του κάπου. Αν σου ξέφευγε κάποιο κομμάτι, σε έπιανε τρόμος και ενοχή, σαν να ανακάλυπτες ένα χαμένο παιδί σου που δεν το έχεις δηλώσει σε δημοτικό σχολείο. Τα λιγοστά αυτά κομμάτια της κάθε χρονιάς μετατρέπονταν βαθμιαία σε άλμπουμ από αυτά που ξεφυλλίζονται κατά καιρούς ή επιδεικνύονται στον επισκέπτη που κραύγαζε επιδοκιμαστικά από ευγένεια και μετά παραδίδονται στη νεότερη γενιά για να θαυμάσει τα ανδραγαθήματα των γονέων. “Κοίτα εδώ: Ο παππούς ντυμένος Μίκυ Μάους” “Αααααααααααααα!”

Οι άυλες φωτογραφίες θάβονται κάτω από τόνους επόμενες και μεθεπόμενες. Ισως μείνουν σε κάποια μνήμη μηχανής (αλλά ποιάς απ’ όλες), ίσως διασωθούν σε κάποιο τσιπ (που έχεις ξεχάσει πως διαθέτεις), σε ένα σι ντι του σωρού, από αυτά που φυλάς σε ντουλάπια, συρτάρια, φακέλους, χωρίς κωδικοποίηση σε μητρώο. Ισως κάποτε κάποια από αυτά τα ανοίξεις. Και θα δεις να παρελαύνει το πρόσωπό σου σε μυριάδες εκδοχές. Ο Ενας που γίνεται Χιλιάδες, και ταυτοχρόνως ένας Τίποτας. Τι υπόσταση έχει κάτι που υπάρχει σαν να μην υπάρχει;

Και κάπως έτσι, η ψηφιακή εποχή μας, ο πληθωρισμός των συσκευών, η κατάχρηση των δυνατοτήτων, ο εκμηδενισμός της κρίσης και της διάκρισης, σε συνδυασμό με την απογείωση της αυταρέσκειας και της αλαζονείας, άρα και της κενότητας, μας επέτρεψαν να χαθούμε μέσα σε μια μεραρχία από φωτογραφημένους αλλά στην ουσία Απωλεσθέντες Εαυτούς που κάηκαν σαν τον Ικαρο πλησιάζοντας το καταστροφικό φλας του ήλιου περισσότερο από όσο επιτρεπόταν.

Με αφορμή μια φωτογραφία «τραβηγμένη» από το Θοδωρή Δάσιο- Ταπεινό αντίδωρο στις κοινές ανησυχίες και έγνοιες μας…

«Όλες οι ιδεολογίες είναι παγίδες που κάνουν τον άνθρωπο να γίνεται μάζα, να χάνει την αίσθηση του ατομικού εαυτού του, να κυνηγάει το αόριστο και τ’ άφταστο, ν’ αδιαφορεί για τις συγκεκριμένες πράξεις του, να σκοτώνει και να σκοτώνεται για να πάει στον Παράδεισο, να γίνεται Κάιν για να εκτελέσει το ιδεολογικό καθήκον του, να καταπατεί τις δέκα εντολές για να εκπληρώσει την ενδέκατη, την υπερβατική και ανύπαρκτη…» «Ο Πόλεμος και το Μέλλον»

Ο ακαδημαϊκός και πρώην υπουργός κ.  Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος για τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο κατά τα αποκαλυπτήρια της προτομής του στις 25.11.2012 εν Αθήναις:

«Σεβαστέ και αγαπητέ Καθηγητά μου,

Υπήρξες ο κορυφαίος ευγενής της ελληνικής πολιτικής πολιτικής στον 20ό αιώνα. Υπήρξες και ο κορυφαίος της γενιάς σου λειτουργός του πνεύματος. Ως πολιτικός, είτε βουλευτής, είτε υπουργός, είτε πρωθυπουργός, έδρασες με άκρα εντιμότητα και με ανιδιοτέλεια και υπήρξες ανένδοτος πρόμαχος της πολιτικής ελευθερίας. Υπήρξες καθηγητής πανεπιστημίου χαρισματικός. Εργάσθηκες με τη γραφίδα ηρωϊκά, δίχως φειδώ των ψυχικών σου δυνάμεων και μεγαλούργησες ως συγγραφέας. Έφυγες από τη ζωή πνευματικά βαθύπλουτος και υθικά περίβλεπτος… Ευτύχησα να είμαι ο πρώτος ή μάλλον ο σύμπρωτος με δύο άλλους μαθητής σου όταν άρχισες να διδάσκεις ως υφηγητής. Με την ιδιότητα αυτή προπάντων, αλλά και ως πρώην πρόεδρος της Ακαδημίας, της οποίας υπήρξες αριπρεπέστατο μέλος, και ως πρώην υπουργός παιδείας, προβαίνω με βαθύβλητη ευλάβεια στην άρση της ελληνικής σημαίας, ηθικής σκέπης του ανδριάντος σου, και αποκαλύπτω προς τους Πανέλληνες την αγαλμάτινη μορφή της προσωπικότητας σου, εμπνευστική προς μεγαλουργία ενάρετη». Πηγή: Νέα Ευθύνη, Περιοδικό Ελευθερίας και Γλώσσας, Τεύχος 15, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2013

Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος υπήρξε ο πολυμαθέστερος πρωθυπουργός του 20ού αιώνα. (Literary Times, 1977). Εκείνο που με συγκλονίζει στη πορεία του είναι -ανάμεσα σε πολλά- η ετοιμότητα του για τη μεγάλη θυσία, δίχως συμβιβασμούς και παζαρέματα. Αυτή η ετοιμότητα για τη μεγάλη θυσία που εξέλιπε από τον τόπο μας τα τελευταία 30 έτη. Πάνε πολλά χρόνια από την εποχή που ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος επέλεγε να τίθεται με το αυτοκίνητο στο οποίο επέβαινε επικεφαλής της πομπής που διέτρεχε το μέτωπο από άκρη σε άκρη την εποχή της κομμουνιστικής ανταρσίας αψηφώντας τις ναρκοθετημένες οδούς… Και πάνε ακομα περισσότερα χρόνια από τότε που ως πληρεξούσιος της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας κατέφθασε ολομόναχος με μόνο του όπλο το ηθικό κύρος του στην Πελοπόννησο δίχως να σκιαχθεί «όλα τα σάπια λεμόνια του Μωριά που τον περίμεναν» σύμφωνα με τις προβλέψεις συναδέλφου του στην κυβέρνηση, όπως μαρτυρεί ο Γιώργος Σεφέρης…

Προκήρυξη της 25^ης Σεπτεμβρίου 1944 που κυκλοφόρησε εν Πάτραις επί τη αφίξη του πληρεξούσιου της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (διατηρώ την ορθογραφία του πρωτοτύπου)

Στον Παναγιώτη Κανελλόπουλου

Στον άνθρωπο τον ανώτερο

Στον άνθρωπό τον τίμιο και ακέραιο που απαρνήθηκε θέσεις τιμές και αξιώματα

γιατί δεν θέλησε να κάνει αβαρία στην συνείδησι του

Στον άνθρωπο που μπρος στο συμφέρον και τις δύσκολες στιγμές του έθνους δεν

ολιγώρησε να προσφέρη τις υπηρεσίες του και τον εαυτό του

Στον άνθρωπο που σαν εύορκος και συνειδητός στρατιώτης παραμέρισε κάθε

εγωϊσμό και φιλοδοξία για να υπηρετήσει την πατρίδα του και τον βασιλέα του όταν του το επέβαλλε το χρέος του στο έθνος

Σ΄αυτόν προσατενίζει σήμερα όλος ο υγειώς σκεπτόμενος λαός

Σ΄αυτόν με εμπιστοσύνη και πίστη όλοι θα υποταχθούμε

Σ΄αυτόν ο λαός της Πελοποννήσου και κυρίως η πόλις μας η ιδιαίτερη πατρίδα του

αναθέτει εν λευκώ της εμπέδωση της ασφάλειας της τάξεως και της ησυχίας του τόπου

καλώς να έλθει ο μέγας ανατέλλων αστήρ το καύχημα της Πάτρας

«Φοίνιξ» Πηγή: Παναγιώτης Κανελλόπουλος (1902-1986) Χρήστος Αθ. Μούλιας

«Η Ελλάδα μας ραγίζει. Όλα τα είχε πάθει, αλλά έμενε ακέραιο το γυαλί της ηθικής ακεραιότητα της. Είχε γίνει μάλιστα κρύσταλλο. Τώρα ραγίζει και τούτο. Δεν λέω ποιος είναι υπεύθυνος. Όταν η μοίρα φτάνει σε τέτοια τραγικότητα δεν ρωτάς για ευθύνες…» “Ημερολόγιο Κατοχής”