Category Archives: Uncategorized

Η Έκπτωση του Δημοσίου Διαλόγου ως στοιχείο της Παρακμής μας

Του Δρ. Π. K. Αλεξόπουλου, Ιατρού της Ψυχιατρικής Kλινικής του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Μονάχου

 

Συνηθήσαμε εν Ελλάδι ιδίως μετά το κύμα λαϊκισμού της δεκαετίας του 80 να πολιτικολογούμε εντύπως, ηλεκτρονικώς ή δια ζώσης με κραυγές, αφορισμούς, και με μονολιθικές -σχεδόν μανιχαϊστικές- προσεγγίσεις της πραγματικότητας. Ο δημόσιος διάλογος ταυτίζεται με το ανελέητο κυνήγι του εντυπωσιακότερου πυροτεχνήματος- σλόγκαν. Ο πολιτικός λόγος ευτελίζεται σε φτηνή αναπαραγωγή συνθημάτων και στερεότυπων αντιλήψεων.

 

Οι παραπανω επισημάνσεις δεν κομίζουν βεβαίως γλαύκας εις Αθήνας. Προκαλεί όμως βαθειά θλίψη η σύγκριση του επιπέδου του δημοσίου διαλόγου στο τόπο όπου συγκροτήθηκε η εκκλησία του δήμου και η απέλλα και εν συνεχεία πραγματώθηκε το εκκλησιαστικό γεγονός, με τη στάθμη της δημόσιας συζήτησης σε χώρες της δυτικής και κεντρικής Ευρώπης. Την ώρα που η χρήσιμη παραίνεση του κ. Π. Τατούλη στη συνεδρίαση της κεντρικής επιτροπής της Νέας Δημοκρατίας να βγει η κυβέρνητική παράταξη στο δρόμο και να διαλεχθεί με τους πολίτες λοιδωρείτο αναίτια ως αντάρτικο ενάντια στο κ. Κ. Καραμανλή, ο πρωθυπουργός της Βαυαρίας Dr. G. Beckstein -αντί απλώς να συνθηματολογεί- εξηγούσε στα πλαίσια ανοικτής πολιτικής συγκέντρωσης προ των τοπικών εκλογών, γιατί οι Χριστιανοκοινωνιστές στηρίζουν την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Ομολογώ πως δεν είχα εως τη στιγμή εκείνη ποτέ αναρωτηθεί. Αποδεχόμουν την ανάγκη στήριξης των μικρομεσαίων ως δόγμα, βασιζόμενος ασυνείδητα σε ανθρωπιστικές ιδέες και κοινοτυπίες-βλαστούς της μονοκαλλιέργειας των σοσιαλιστικών ιδεών που ταλανίζει τον τόπο από το 74 και εντεύθεν. Στο ίδιο περίπου πλαίσιο κινήθηκαν και οι ερμηνείες που προσπάθησαν να δώσουν και φίλοι που ερωτήθηκαν σχετικά. Η ιστορία/πολιτική- όπως και η βιολογία- δεν λειτουργούν όμως με όρους αγκυλώσεων. Ζητούμενα είναι η αποτελεσματικότητα, η ανταγωνιστικότητα και η καλύτερη προσαρμογή στις προκλήσεις του περιβάλλοντος… Όπως επεσήμανε ο  υποψήφιος των χριαστιανοκοινωνιστών,  το πλεονέκτημα της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας είναι η γεωγραφική σταθερότητα και η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, σε αντίθεση με εταιρείες κολοσσούς που επιδεικνύουν έντονη γεωγραφική ευελιξία και αντιμετωπίζουν τους εργαζομένους με όρους αναλωσιμότητας,.   

 

Στη χώρα μας έχει χαθεί η μάχη με το αυτονόητο και κυριαρχεί η πνευματική ακινησία. Δεν καλλιεργείται η δημιουργική πολιτική σκέψη. Ο δημόσιος διάλογος δεν βασίζεται σε επιχειρήματα. Δεν προάγει το σκέπτεσθαι, το στοχασμό, τη ευθυκρισία. Χαϊδεύει απλώς τα αυτιά των ακροατών και ομαδοποιεί…Η δημόσια συζήτηση διεξάγεται τις τελευταίες εβδομάδες με όρους παραπολιτικής, κουτσουμπολιού και ποδοσφαιρικών μεταγραφών. Δυστυχώς συνεχίζουμε τις ασκήσεις επί του χάρτου της πραγματικής πολιτικής ασχολούμενοι με τα τερτίπια καχεκτυκών πολιτικών αναστημάτων που μονοπωλούν τα φώτα της δημοσιότητας, αντί να αναζητούμε συστηματικά λύσεις για την αναμόρφωση του τελματωμένου εκπαιδευτικού συστήματος, για τα αδιέξοδα της καταναλωτικής κραιπάλης που στηρίχθηκε στα χαμηλά επιτόκια και την παραοικονομία, και για την ραγδαία μετάλλαξη του κοινωνικού ιστού μέσω της αθροάς εισροής μεταναστών. Αγνοούμε πως ο τυφώνας της κοινωνικής αβεβαιότητας που προξένησε η τραπεζική κρίση φτάνει στα μέρη μας. Θα σχίσει ξαφνικά το παραπέτασμα των τηλεοπτικών παραθύρων και θα μας αφαιρέσει τις παρωπίδες, εγκαταλείπωντας μας αθεράπευτα μόνους μπροστά στην αμείλικτη πραγματικότητα, από την οποία τόσο αριστοτεχνικά αποστρέφαμε το βλέμμα: Έλλειψη ανταγωνιστικότητας σχεδόν σε όλους τους τομείς, πνευματική πενία και λειτουργικός αναλφαβητισμός… Ακριβώς επειδή η παρακμή δεν περιορίζεται –όπως συνήθως εθελοτυφλώντας ελπίζουμε- στο χώρο της οικονομίας, δεν αντιμετωπίζεται με όρους και λογικές οικονομικών μεταρρυθμίσεων. Η υπέρβαση της κρίσης προϋποθέτει και απαιτεί πρωτίστως επανάσταση ήθους, συνείδηση συνέχειας –εθνικής, κοινωνικής, πολιτισμικής, ιδεολογικής-, νέες ιδέες, καθαρές θέσεις, σχέδιο και πίστη πως το γένος έρχεται από μακρύα για να πάει μακρυά… Σε τούτο ακριβώς το σημείο εστιάζεται η αχίλλειος πτέρνα, το θεωρητικό και ιδεολογικό αδιέξοδο της κυβερνώσας παράταξης. Η κεντροδεξιά στην Ελλάδα ταλανίζεται από το 74 και μετά από μια μυωπική ιστορικοϋλιστική αντίληψη ανάλυσης των προβλημάτων του τόπου και των διεθνών εξελίξεων… Ο ταχύτατος εξανεμισμός της σαφούς πολιτικής υπεροχής της το 2004 εντός μόλις τεσσάρων ετών πιστοποιεί την ιδεολογική της ένδοια και την αδυναμία της να αφουγκρασθεί πολιτικά –και όχι επικοινωνιακά- τα μηνύματα των καιρών… Επίσης καταδεικνύει την αναγκαιότητα απεγκλωβισμού από την μονολιθική λογική της ανάλυσης της κρίσης με όρους οικονομικούς-τεχνοκρατικούς, που τελικά οδηγεί στον αφορισμό “όλοι ίδιοι είναι” και απαξιώνει τη δημόσια συζήτηση εν τη γενέσει της. Τούτες τις ώρες της έκπτωσης, της ανεπάρκειας και της απαξίωσης είναι απαραίτητη η έναρξη ενός γόνιμου και ανοιχτού διαλόγου σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας δίχως παρωπίδες, συναισθηματισμούς και μάχες οπισθοφυλακών για το παρόν και το μέλλον της πατρίδας…

 

«Στου μίσους τα μεσάνυχτα τρέμει ενός πόθου αστέρι / και αν είμαι της νυχτιάς βλαστός, του χαλασμού πατέρας / πάντα κοιτάζω προς το φως το απόμακρο της μέρας…» (Κωστής Παλαμάς).  

 

«Κι ένας καθρέφτης μετρά σκυθρωπός τη μορφή σου / τη χαμένη μας άγνοια, τα χαμένα φτερά» (Μανώλης Αναγνωστάκης).  

 

“Γνώμη Πατρών”, 12 Oκτωβρίου 2008   

O Εκκλησιολόγος”, 17 Οκτωβρίου 2008        

Ασκήσεις στο Φώς του Ιονίου

Ακρόπολη Πατρών, Ιούλιος 2008

Ακρόπολη Πατρών, Ιούλιος 2008

“Πάτρα σημαίνει ΠΑΤΡίδΑ”. Βασίλειος Χριστόπουλος “Και ‘συ Έλληνας ρε;”
“Η Πάτρα…δεν είναι πόλη, είναι σπίτι.
                          Κάθε δρόμος, κάθε λακούβα…”. Vasilikos, Raining Pleasure

Ετοιμοπαράδοτες βεβαιότητες, τεχνητές αντιθέσεις και αντίδοτα

 

Του Dr.med. Π. Αλεξόπουλου, Ιατρού

 

Τους τελευταίους μήνες η δομή των δελτίων ειδήσεων των ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών έχει λάβει μια νέα μορφή. Η είδηση παρουσιάζεται και σχολιάζεται ταυτόχρονα. Οι τηλεοπτικοί αστέρες των ειδήσεων διαγκωνίζονται για την πιο πετυχημένη «ατάκα» και δημιουργούν ένταση την ώρα της παρουσίασης των γεγονότων. Μέσα σε αυτή την ένταση οι πραγματικές πληροφορίες χάνονται. Μένουν οι εντυπώσεις και οι ετοιμοπαράδοτες βεβαιότητες που προσφέρουν απλόχερα οι φωνασκούντες. Η μετάλλαξη της δομής των δελτίων ειδήσεων φαίνεται να επιβραβεύεται από το κοινo. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας που διενεργήθηκε για λογαριασμό του Ινστιτούτου Οπτικοακουστικών Μέσων, 67-69% του πληθυσμού προτιμά την τηλεόραση για την ενημέρωση του, ενώ οι εφημερίδες και το ραδιόφωνο -ως πιο ψύχραιμα μέσα- βυθίζονται στο 7-11% και 6-9% αντιστοίχως.

 

Η εξήγηση του φαινομένου φαίνεται να είναι απλή. Οι ρυθμοί της εποχής μάς στρέφουν στην ελαφρότητα και στην αναζήτηση της συναισθηματικής εκτόνωσης. Οι αστέρες των δελτίων ειδήσεων, με τις ετοιμοπαράδοτες βεβαιότητες με τις οποίες μάς κατακλύζουν, προσφέρουν μια επιφανειακή ψευδαίσθηση  κατανόησης των εξελίξεων. Oι συνήθως απλουστευτικές θέσεις τους δεν προϋποθέτουν ιδιαίτερη διανοητική επεξεργασία για να γίνουν αντιληπτές. Τα όποια επιχειρήματα δεν απευθύνεται στη λογική. Στοχεύουν κυρίως στην πρόκληση εντυπώσεων και στον ερεθισμό των συναισθημάτων. Δεν θέτουν σε δοκιμασία τις ατροφικές διανοητικές λειτουργίες μας.

 

Μια δεύτερη ανάγνωση ίσως φωτίσει μια άλλη πλευρά του φαινομένου. Ο υβριδικός χαρακτήρας και η “crossover mentality που σηματοδοτούν τηn εποχής μας, δημιουργούν άγχος και σύγχυση. Η απουσία ισχυρών παραδοσιακών ιδεολογικών διατάξεων- σχημάτων και η «παραφθορά» (όχι παρακμή) πολλών κοινωνικών δομών προκαλούν αμηχανία. Ο άνθρωπος όμως έχει ανάγκη ένα σταθερό περιβάλλον και καλά θεμελιωμένες αντιθέσεις που επιτάσσουν την επιλογή στρατοπέδου και απαλλάσσουν  από την ανάγκη κατανόησης του πολύπλοκου σύγχρονου γίγνεσθαι. Οι τεχνητές αντιθέσεις που δημιουργούν και αναπαράγουν οι αστέρες των δελτίων ειδήσεων επιτρέπουν την πρόσκαιρη συναισθηματική ένταξη σε εφήμερες παρατάξεις. Εξασφαλίζουν στιγμιαία ψευδαίσθηση ασφάλειας.  

 

Σημειώνει κάπου ο συγγραφέας Peter Handke την καίρια σημασία της εξ αποστάσεως θέασης των τεκταινομένων. Διαμέσου της εξ αποστάσεως θέασης -τονίζει- ο άνθρωπος γίνεται κατακτητής του κόσμου. Αυτή η καθαρή και υπομονετική ματιά που πραγματώνεται μέσα στην σιωπή, ανοίγει δρόμους δράσης και εξασφαλίζει την απόσταση από τον θόρυβο και την ένταση που μας καθιστούν συχνά λειτουργικά τυφλούς και κωφούς. Η θητεία στη σιωπή και στην περίσκεψη και η νηφάλια θέαση των εξελίξεων είναι το αντίδοτο στους πολυπράγμονες και υβριδικούς καιρούς μας. Ίσως είναι όμως – και εδώ είναι το καίριο και ουσιαστικό- και η οδός της αποκατάστασης των σχέσεων του ανθρώπου με τον εαυτό του και ο δρόμος προς την εσωτερική νηνεμία και ηρεμία, παρά τις αβεβαιότητες και την ταραχή της μεταβατικής εποχής μας. 

 

˝Γνώμη Πατρών˝, 18 Μαϊου 2008            

Μια Γελοιογραφία και ένα Σχόλιο με αφορμή το β’ γύρο των Κυπριακών εκλογών

eklogeskuprou.jpg

Του Dr.med. Π. Αλεξόπουλου, Ιατρού  

Στη γελοιογραφία από το γερμανικό περιοδικό «Cicero– για τη πολιτική κουλτούρα» (τεύχος Μαρτίου 2008) απεικονίζεται o  κ. Gregor Gysi, ηγέτης του αριστερού γερμανικού κόμματος (die Linke) και γνήσιο τέκνο του κομμουνιστικού κόμματος της τέως Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας (ΛΔΓ) να προηγείται στρατιωτικού σχηματισμού που βαδίζει με το βήμα της χήνας. Ο Gysi κρατά στα χέρια αφίσα με το σύνθημα «Νέος δίχως βαρίδια». Το σχηματισμό που τον ακολουθεί αποτελούν όμως ο Stalin, ο Erich Honecker και ο Walter Olbrich  ηγέτες της τέως ΛΔΓ και δύο Ανατολικογερμανοί στρατιώτες. Ο σχηματισμός περιστοιχίζεται από σύμβολα του γερμανικού υπαρκτού σοσιαλισμού.  

Είναι άραγε δύσκολο να εντοπιστούν αναλογίες με τον δήθεν «σοσιαλδημοκράτη» ηγέτη του ΑΚΕΛ κ. Δημήτρη Χριστόφια; Όσοι έχουν αμφιβολίες ας ανατρέξουν στο βιογραφικό σημείωμα  του υποψηφίου προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας στην επίσημη ιστοσελίδα της υποψηφιότητας του (http://www.christofias.com.cy). Αν αυτό συγκριθεί με τη διεθνο-κομμουνιστική κουλτούρα και σοβιετική παιδεία της κ. Αλέκας Παπαρήγα ή του κ. Αλέκου Αλαβάνου, τότε οι εν Ελλάδι ηγέτες της Αριστεράς μένουν ανεξεταστέοι… Ο νέος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας όμως πέραν της καλής μαρτυρίας των Τουρκοκυπρίων και της δυνατότητας ικανοποιήσεως των μικροκομματικών αιτημάτων των πολιτικών φορέων που έμειναν εκτός δεύτερου γύρου επιβάλλεται να αντιλαμβάνεται το σύγχρονο γίγνεσθαι της ενωμένης Ευρώπης και να κινείται στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον δίχως ιδεολογικές παρωπίδες και ευρωσκεπτικιστικές αγκυλώσεις του παρελθόντος… Οι κάλπες θα δώσουν την απάντηση… Οι εκλογές είναι πρωτίστως λαϊκή γιορτή…    

Σκαπανέας του Κοινωνικού Κέντρου με Συνείδηση Ιστορίας και Αίσθηση Προοπτικής


Σχόλιο στο βιβλίο του Νίκου Ι. Νικολόπουλου «Παναγιώτης Κανελλόπουλος: Ο Πολιτικός της Σύνθεσης και του Μέτρου» (Εκδόσεις «Περί Τεχνών»)

Του Dr. med. Π. K. Αλεξόπουλου


Ο τόπος μας ταλανίζεται τις τελευταίες δεκαετίες από στασιμότητα και ακινησία. Ισχυρές δυνάμεις αδράνειας, ιδεολογικές αγκυλώσεις και ηγετικές ομάδες που βρίσκονται στο τιμόνι της χώρας από συνήθεια, βυθισμένες στο τέλμα και στη βαλτώδη ανία τους στέκονται τροχοπέδη στην πρόοδο και στην ανάδειξη νέων δυνάμεων. Στα στοιχεία που είναι εν δυνάμει σε θέση να συμβάλλουν στην υπέρβαση των δήθεν αδιεξόδων, που δημιουργεί η οκνηρία ή η δειλία, και τα οποία βρίσκονται σήμερα σε φάση ιδεολογικών αναζητήσεων απευθύνεται το βιβλίο- αδρομερής παρουσίαση -όπως ο συγγραφέας του σημειώνει- του έργου και της δράσης του Παναγιώτη Κανελλόπουλου.


Το πόνημα του Νίκου Νικολόπουλου παρουσιάζει σύντομα την ιστορική διαδρομή του κορυφαίου ανθρώπου του πνεύματος και συνεπούς και αταλάντευτου αγωνιστή της πρώτης γραμμής κάθε μεγάλης στιγμής του έθνους την οποία έζησε. Ο συγγραφέας δεν περιορίζεται σε έναν εξωραϊσμό της πολιτικής δράσης του Κανελλόπουλου. Αρνείται να αποσιωπήσει ή να στρογγυλέψει δεδομένα. Δεν αποφεύγει να ενσκύψει σε σημεία σκοτεινά ή μελανά της πορείας του μεγάλου ηγέτη. Μέσω της συλλογής πληροφοριών, μαρτυριών και της μελέτης των πηγών παλεύει να τα ερμηνεύσει και να τα φωτίσει. Για παράδειγμα ρίχνει φως στη δήθεν παρομοίωση του στρατοπέδου συγκεντρώσεως της Μακρονήσου με τον Παρθενώνα που αποδίδεται στον Κανελλόπουλο και που οφείλεται –όπως η μαρτυρία του τότε κρατούμενου στη Μακρόνησο Κων. Δεσποτόπουλου πιστοποιεί- απλώς σε δημοσιογραφική επιπολαιότητα ή σε ελλιπή γνώση της Αγγλικής. Ερμηνεύεται ακόμα η στάση του να μην πολιτευθεί με τη Νέα Δημοκρατία στις πρώτες εκλογές μετά τη Μεταπολίτευση. Είναι σαφές όμως πως ο Νικολόπουλος δεν επιθυμεί να παίξει το ρόλο του ιστορικού. Ένας ιστορικός επιβάλλεται να είναι ή να προφασίζεται ότι είναι ελεύθερος και ουδέτερος. Για έναν σκληροτράχηλο ιδεολογικό μαχητή όμως η ιστορία είναι πάντα σύγκρουση. Ο Νίκος Νικολόπουλος παραμένει στο νέο του βιβλίο πιστός στη συγκρουσιακή αντίληψη του για την ιστορία.


Η δράση και οι αγώνες του Παναγιώτη Κανελλόπουλου δεν είναι τίποτα άλλο παρά η πορεία της ελληνικής δεξιάς προς το Μεσαίο Χώρο. Μέσα από τις γραμμές του βιβλίου τονίζεται η μετωπική σύγκρουση του Κανελλόπουλου με το φανατισμό, την οξύτητα, τις δυνάμεις της συντήρησης, τις καθεστωτικές λογικές και η αταλάντευτη προσήλωση του στην επίτευξη ευρύτερων δημοκρατικών συνθέσεων και στη δημοκρατική εξέλιξη της κοινωνίας. Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος παίρνει για παράδειγμα το Νοέμβρη του ’35 ξεκάθαρη θέση κατά της παλινόρθωσης της μοναρχίας και οδηγείται εξαιτίας αυτής της στάσης του τόσο σε παραίτηση από τη θέση του προέδρου του ΙΚΑ, όσο και στην εγκατάλειψη της πανεπιστημιακής έδρας της κοινωνιολογίας. Καταγγέλλει την ίδια περίπου εποχή το βενιζελικής εμπνεύσεως «Ιδιώνυμο» με το οποίο διωκόταν το ΚΚΕ, ως μέτρο που προσέβαλλε την ελευθερία και αποτελούσε κόλαφο για μια σύγχρονη δημοκρατία. Διαβάζοντας κανείς το πόνημα του Ν. Νικολόπουλου έχει την εντύπωση πως ο συγγραφέας πασχίζει να καταδείξει πως το Κοινωνικό Κέντρο δεν είναι απλώς επικοινωνιακό πυροτέχνημα ή σημαία ευκαιρίας μιας από τη μεταπολίτευση και εντεύθεν ιδεολογικά λαφυραγωγημένης δεξιάς, αλλά μια σταθερή συνιστώσα της ιδεολογικής της ταυτότητας, της οποίας η ιστορική εξέλιξη επιβάλλεται να μελετηθεί και να αναδειχθεί. Ο Κανελλόπουλος είναι για το Νικολόπουλο ένας από τους πρώτους σκαπανείς του Κοινωνικού Κέντρου, αφού δεν δίστασε σε χρόνους έξαψης και εμφυλίων παθών να υπερβεί κόμματα, παραδόσεις και αντιθέσεις, προκειμένου να εκπληρώσει το χρέος του απέναντι στην ιστορία και στη πατρίδα.


Πολλά σημεία του βιβλίου συνιστούν έμμεσο και έντεχνο σχόλιο στη κρίση του πολιτικού συστήματος σήμερα. Ο συγγραφέας σκιαγραφεί ήδη στην εισαγωγή καθαρά και άμεσα τα δύο μοντέλα άσκησης πολιτικής. Το ηγεμονικό στα πλαίσια του οποίου η κατάκτηση και η διατήρηση της εξουσίας είναι αυτοσκοπός και το ελληνικό που ταυτίζει την πολιτική με την παιδεία, την προσφορά και την προώθηση των γενικών συμφερόντων. Σε μια εποχή μικρονοϊκών υπεκφυγών, κοντόφθαλμων λογικών, που πονήματα για την πολιτική κυριαρχία γίνονται ανάρπαστα και η πολιτική έχει καταστεί έρμαιο των επικοινωνιακών τεχνασμάτων η προβολή της ασυμβίβαστης αγωνιστικότητας, της πολυπρισματικής παιδείας και της ανιδιοτέλειας του μεγάλου πολιτικού ηγέτη είναι ουσιαστικά καταγγελία της σημερινής έκπτωσης και γύμνιας της πολιτικής ζωής στην Ελλάδα. Η ευρύτατη παιδεία του Παναγιώτη Κανελλόπουλου προβάλλεται ως στερεή βάση που του επέτρεπε την καθολική εποπτεία του γίγνεσθαι της εποχής του. Η γόνιμη ανάλυση των μηνυμάτων των καιρών τον οδήγησε στην προβλεψη της ελληνικής νίκης στα βουνά της Πίνδου το ’40. Η πρόβλεψη αυτή καταγράφεται σε επιστολή του στον κυβερνήτη Ιωάννη Μεταξά προ της ενάρξεως του αγώνα, απόσπασμα της οποίας παραθέτει ο Νικολόπουλος. Στην προφητική ομιλία του στη συνεστίαση της εθνικής ενώσεως δικηγόρων στην Αθήνα το 1966 προέβλεψε επίσης με εξαιρετική ακρίβεια την πτώση του
«υπαρκτού» σοσιαλισμού. Μέσα από την ανάγνωση του βιβλίου για τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο καθίσταται σαφές πως η σημερινή ηγεσία της χώρας σε ένα μεγάλο της ποσοστό στερείται τόσο διορατικότητας, όσο και αταλάντευτης πίστης σε αρχές και αξίες που υπερβαίνουν το εδώ και το τώρα και τέμνουν τη πορεία του Γένους διαχρονικά.


Ένας από τους πυλώνες της κοσμοθεωρίας του Παναγιώτη Κανελλόπουλου -όπως αυτή σκιαγραφείται σύντομα στο βιβλίου του Νίκου Νικολόπουλου- είναι ο Χριστιανισμός. Ο συγγραφέας περιορίζεται στη χρήση των όρων Χριστιανική ηθική και Χριστιανισμός. Αποφεύγει προσεκτικά τους όρους Ορθοδοξία, Ορθόδοξη παράδοση, μυστική θεολογία. Αναγνωρίζει ίσως εμμέσως με αυτό τον τρόπο πως ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος μάλλον δεν ψηλάφισε ποτέ την Ορθόδοξη εκκλησιαστική Ανθρωπολογία και Θεολογία. Έμεινε μάλλον δέσμιος μιας επιφανειακής, σχεδόν φολκλορικής, αντίληψης της θρησκευτικότητας, όπως την γνώρισε στη Πάτρα της «Μπέλ Επόκ», αλλά και στους προτεσταντικούς ακαδημαϊκούς κύκλους της Δύσης. Απορροφημένος από τα παίγνια της πολιτικής κονίστρας δεν αντελήφθη την φιλοκαλλική αναγέννηση που συντελέστηκε στους κόλπους των Ρώσων εμμιγκρέδων της Δυτικής Ευρώπης, αλλά στο Άγιο Όρος μετά τα μέσα της δεκαετία του ’60. Στα πλαίσια μιας επανέκδοσης του βιβλίου μια πιο αναλυτική και άμεση προσέγγισης της υφής της θρησκευτικότητας και των αντιλήψεων του Π. Κανελλόπουλου για την Ορθόδοξη πνευματικότητα από το θεολόγο Νίκο Νικολόπουλο ίσως συνεισφέρει καίρια στο σφαιρικό φωτισμό της πνευματικής ταυτότητας ενός σοφού που στιγμάτισε με τη πορεία του σχεδόν πενήντα χρόνια της νεώτερης ελληνικής ιστορίας και σκέψης.


Το βιβλίο
«Παναγιώτης Κανελλόπουλος: Ο Πολιτικός της Σύνθεσης και του Μέτρου» είναι η δεύτερη ένδειξη μετά τη μελέτη για το Δημήτριο Γούναρη, πως ο Νίκος Νικολόπουλος έχει πιθανότατα κατανοήσει το θεωρητικό και ιδεολογικό αδιέξοδο της κυριαρχούσας σήμερα στο χώρο της κεντροδεξιάς μυωπικής ιστορικοϋλιστικής αντίληψης του φιλελευθερισμού, σύμφωνα με την οποία η πολιτική κρίνεται στο πεδίο της οικονομίας. Σε έναν κόσμο δίχως έρμα που αλλάζει ραγδαία, η πολιτική ισχύς κρίνεται όμως στο χώρο της παιδείας και του πολιτισμού. Ίσως αυτός είναι ο λόγος που ο Νικολόπουλος επιστρέφει επίμονα τα τελευταία χρόνια στις πηγές. Οι αξίες του τρόπου των Ελλήνων συνιστούν σημείο αναφοράς, ψυχικής ισορροπίας, κώδικα συμπεριφοράς και απάγκιο συναισθημάτων. Η ελληνική δεξιά ως δρόμος ανιδιοτέλειας, ελευθερίας, αλληλοπεριχώρησης και καρτερίας έρχεται από μακρυά για να πάει μακρυά. Η διαδρομή του Παναγιώτη Κανελλόπουλου είναι δρομοδεικτική και συγκλονίζει, λόγω της συνείδησης της ιστορίας και της αίσθησης της προοπτικής από την οποία εμφορείται…


Erlangen,
Νυρεμβέργη, Δεκέμβρης 2007

“O Εκκλησιολόγος”, 28 Δεκεμβρίου 2007