Του Δρ. Π.Κ. Αλεξόπουλου, Αν. Καθηγητή Ψυχιατρικής-Ψυχογηριατρικής στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών
Στη συλλογική μνήμη αναλλοίωτα έχει εντυπωθεί πως ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, υπουργός Στρατιωτικών επί εμφυλίου πολέμου χαρακτήρισε τo στρατόπεδο συγκέντρωσης κομμουνιστών στη Μακρόνησο «νέο Παρθενώνα». Πρόκειται για μια σκόπιμη παρερμηνεία που αναπαράγεται συστηματικά παρά τις ιστορικές μαρτυρίες που ξεκάθαρα τη διαψεύδουν [1]. Ο Κανελλόπουλος σε δήλωση του το Φεβρουάριο του έτους 1949 που δημοσιεύθηκε ένα μήνα αργότερα στο φυλλάδιο «Σκαπανεύς» που εξέδιδε η στρατιωτική διοίκηση της νήσου ανέφερε τα παρακάτω: «Η Ελλάς που άλλοτε έδωσε στην ανθρωπότητα τον Παρθενώνα και την Αγία Σοφία, φιλοσόφους και ποιητές με παγκόσμια ακτινοβολία, βρέθηκε τώρα στην τραγική θέση τέκνα της να έχουν λάβει τα όπλα εναντίον της. Αναγκάστηκε να δημιουργήσει αυτό το στρατόπεδο σε μια προσπάθεια να επαναφέρει τα τέκνα της αυτά στους κόλπους της»[2,3]. Ο Ακαδημαϊκός Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος που ήταν, ως κρατούμενος του στρατοπέδου, αυτήκοος μάρτυρας της δήλωσης του Κανελλόπουλου στα αγγλικά προς του ξένους δημοσιογράφους [4] εξήγησε πως η παρεξήγηση δημιουργήθηκε από κάποιον δημοσιογράφο ο οποίος μη γνωρίζοντας μάλλον καλά την αγγλική γλώσσα απομόνωσε τη λέξη Παρθενώνας και επιπόλαια ισχυρίστηκε πως ο Κανελλόπουλος αποκάλεσε τη Μακρόνησο «νέο Παρθενώνα» [5]. Υπογραμμίζεται σε τούτο το σημείο πως το υποτιθέμενο περιστατικό έχει διαψευστεί και από το Λεωνίδα Κύρκο, ιστορικό ηγέτη της ανανεωτικής Αριστεράς, σε δημόσια εκδήλωση της Ένωσης Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ) [1].
Έχουν κάποια σημασία τα ανωτέρω σήμερα ή είναι απλώς περσινά ξινά σταφύλια; Η διαφύλαξη της αλήθειας και της ειλικρίνειας στην ιστορική μνήμη συνιστά καίριο ταυτοτικό ζήτημα. Η βαριά σκιά των χρόνων εκείνων αναδεικνύεται δίχως άλλο και από την επιλογή του νέου ηγέτη του ΣΥΡΙΖΑ να επισκεφθεί τη Μακρόνησο κατά την εσωκομματική προεκλογική περίοδο σε μια προσπάθεια εμβάπτισης της υποψηφιότητας του στην τραυματική ιστορική διαδρομή της Ελληνικής κομμουνιστικής Αριστεράς.
Τα παραπάνω συνεισφέρουν στην αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας. Σε καμιά περίπτωση δεν υπαινίσσονται την αντίθεση του Κανελλόπουλου στη δημιουργία και λειτουργία του στρατοπέδου της Μακρονήσου. Για τον Κανελλόπουλο η λειτουργία του στρατοπέδου συνδεόταν με την «ανάγκην της κατοχυρώσεως της νίκης των όπλων» και όχι «με το αίτημα της λήθης…ούτε με το αίσθημα της επιείκειας» το οποίο χαρακτηρίζει σε δηλώσεις του στο κοινοβούλιο στις 30 Σεπτεμβρίου 1949 «τουλάχιστον πρόωρον» μιας και «αντίκειται προς το συμφέρον του έθνους και προς την ασφάλειαν της χώρας» [1]. Σκληροί λόγοι εναρμονισμένοι με το κλίμα του πέρατος μιας σχεδόν εξαετούς, ένοπλης, αδελφοκτόνας αντιπαράθεσης κατά την οποία αθώοι και πατριώτες εβδόμης αποστάξεως, όπως ο φοιτητής Κίτσος Μαλτέζος [6] και ο Συνταγματάρχης Δημήτριος Ψαρρός «δεν είχαν πάνω στην πατρώα γη θέση για να σταθούν» [7]…
[1] Μελέτης Μελετόπουλος. Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Ο πολιτικός, ο διανοούμενος και η εποχή του. Εκδόσεις Καπόν
[2] Νίτσα Λουλέ-Θεοδωράκη. Αποχαιρετισμός. Εκδόσεις Καραμπερόπουλος
[3] Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος. Αναπολήσεις, τόμος Β. Εκδόσεις Παπαζήση
[4] Νίκος Ι. Νικολόπουλος. Παναγιώτης Κανελλόπουλος ο πολιτικός της σύνθεσης και του μέτρου. Εκδόσεις Περί Τεχνών
[54] Xρήστος Αθ. Μούλιας. Παναγιώτης Κανελλόπουλος (1902-1986]. Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
[6] Πέτρος Στ. Μακρής-Στάικος. Κίτσος Μαλτέζος ο αγαπημένος των θεών. Βιβλιοπωλείον της Εστίας
[7] Στεφανίδης Δ. Ιωάννης. Ανεπιθύμητοι και Αναλώσιμοι, οι αντάρτες του συνταγματάρχη Ψαρρού και ο κατοχικός Εμφύλιος. Εκδόσεις Επίκεντρο
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ, 09 Ιανουαρίου 2023