Του Δρ. Π.Κ. Αλεξόπουλου, Ψυχιάτρου
Συμπληρώνονται φέτος στα τέλη Απριλίου 17 έτη από το θάνατο του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ο σερραίος πολιτικός, αληθινός statesman, καθόρισε την πορεία της χώρας για πάνω από τρεις δεκαετίες με την πρωτόγνωρη για τη σύγχρονη ελληνικη ιστορία ατσάλινη θεληματικότητα του και την αταλάντευτη εμμονή του στους στόχους που έθετε.
Η συμβολή του παραμένει σημείο αντιλεγόμενο ακόμα και σήμερα, παρότι η ένταση των αντιπαραθέσεων έχει τα τελευταία χρόνια υποχωρήσει. Για μια μερίδα της ελληνικής κοινωνίας είναι ο κορυφαίος πολιτικός ταγός που συνέβαλε τα μέγιστα στο μεταπολεμικό οικονομικό θαύμα. Είναι ο ηγέτης που με το σταθερό κράτημα του τιμονιού πέτυχε την υπέρβαση των μετεμφυλιακών διαιρέσεων, θεμελίωσε μια στέρεη δημοκρατία και οδήγησε την Ελλάδα στους κόλπους των Ευρωπαϊκών κοινοτήτων. Μια άλλη μερίδα καταμαρτυρεί όμως στον Κωνσταντίνο Καραμανλή άλλα τόσα αρνητικά, ίσως και περισσότερα. Έλεγχεται για παράδειγμα για την κοντόφθαλμη προσέγγιση του στο φαινόμενο της αστυφιλίας που επέφερε τελικά τον αισθητικό εκβαρβαρισμό των πόλεων. Οξεία κριτική του ασκείται και για τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου και τη δυσλειτουργική και εν τέλει θνησιγενή πολιτειακή δομή που αυτές δημιούργησαν στην Κύπρο, αλλά και για την αδυναμία του να συλλάβει νέα ιδεολογικά προτάγματα κατά τα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Η αποτίμηση της δράσης και του έργου του ανήκει πλέον στο πεδίο της ιστορικής έρευνας.
Για το πως όμως η κοινωνία βίωσε το πέρασμα του στιβαρού Καραμανλή από την ελληνική ιστορία αξίζουν μνείας οι αναφορές στον Καραμανλή του λογοτέχνη Ανδρέα Εμπειρίκου λίγες ημέρες προ των πρώτων μεταπολιτευτικών εκλογών. Οι αναφορές αυτές διασώθηκαν μέσω μαγνητοφώνησης της συνομιλίας του λογοτέχνη με τους ζωγράφους Νίκη Καραγάτση και Φίλιππο Τάρλοου καθώς και τη Μαρία Καραγάτση, στο σπίτι της οποίας έλαβε χώρα ο διάλογος. Οι αναφορές αυτές δημοσιεύθηκαν πρώτη φορά στην περιοδική έκδοση κοινωνικής ιστορίας «Αρχαιοτάξιο» τον Μάϊο του 2001. Τονίζει ο Εμπειρίκος κατά τη διάρκεια της συζήτησης: «Εγώ είμαι Αριστερός, αλλά προτιμώ από τους δυο [Κ. Καραμανλή, Γ. Μαύρο] τον Καραμανλή. Ο Καραμανλής είναι μια ψηλή βελανιδιά. Οι άλλοι είναι πευκάκια. Το πευκάκι ξέρεις με δυο γερές σκεπαρνιές πάει… Ο Καραμανλής είναι λαϊκός στη φτιάξη του. Με την καλή έννοια. Σου ’πα τη βελανιδιά. Είναι χονδρή. Θα βγάλεις ρόζους για να τη ρίξεις… Τον Καραμανλή ως άνθρωπο της δράσεως τον βάζω πολύ ψηλά…».
Τα λόγια του Εμπειρίκου ανάγλυφα σκιαγραφούν το πέρασμα του Καραμανλή από την πολιτικοκοινωνική κονίστρα και το υπερκομματικό στίγμα που άφησε η δωρική παρουσία του ως μέτρο πολιτικής συμπεριφοράς. Ίσως η αταλάντευτη και γόνιμη εμμονή του σε υψηλούς στόχους και η «δυσανεξία» του στη συνήθη για τα ελληνικά πολιτικά πράγματα καταφυγή στο λαϊκισμό να συνιστούν για τις κρίσιμες μέρες που βιώνουμε καλές συνταγές φυγής προς τα εμπρός… Τα υπόλοιπα είναι θέμα της επιστημονικής έρευνας πια…
«Πελοπόννησος», 22 Απριλίου 2015